Fitch-ს მიერ საქართველოს რეიტინგის შემცირების შემდეგ შესაძლოა რეიტინგი Standard & Poor's- მა და Moody's -მაც დაადაბლოს, მიჩნევს ექსპერტი გიგა ბედინეიშვილი.
ექსპერტის აზრით, სარეიტინგო სააგენტოები საკუთარი რეიტინგების გასაჯაროებას იგვიანებენ.
”მე პირადად დიდად არ ვეყრდნობიხოლმე საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტოების გამონათქვამებს. ისინი ცნობილები არიან იმით, რომ ძალიან ხშირად აგვიანებენ, მაგრამ ამ შემთხვევაში ფაქტია ის, რომ Fitch-ი ამბობს იმას, რასაც ბევრი სხვა კომენტატორი, რომლებიც საქართველოს ეკონომიკის მაჩვენებლებს უყურებს. ვფიქრობ, რომ Fitch-მა დაგვიანებით თქვა ის, რაც ბევრმა უკვე ვიცოდით.
ცხადია ამ თვალსაზრისით, გარე ფაქტორები უმნიშვნელოვანესია. გარე ფაქტორები არის ერთ-ერთი განმსაზღვრელი იმისა, თუ რატომაა ეკონომიკა არც ისე კარგი. თუმცა პრობლემა მარტო გარე ფაქტორები არ არის. მთავრობის ეკონომიკური პოლიტიკა არის აშკარად დაბნეული და აკლია მკაფიობა და მიმართულება. ეს ყველაფერი კი ცეცხლზე ნავთს ასახავს”, აცხადებს ექსპერტი.
გიგა ბედინაშვილი ამბობს, რომ გამოსავალი იქნება ეკონომიკური მოვლენების დრამატული ცვლილება, თუმცა საჭირო ნებას მთავრობისგან ვერ ვხედავს.
”ნების გარდა პრობლემა მდგომარეობს იმაში, რომ ეს მთავრობა და ეკონომიკური გუნდი არის მძევალი საკუთარი პოლიტიკური რიტორიკის. ძნელია როცა 3 წლის განმავლობაში ერთს ამბობ, მერე აღიარო, რომ რასაც ამბობდი ეს არის არასწორი და შემდგომ 180 გრადუსით საპირისპიროს კეთება დაიწყო. სულ რომ დაიწყონ საპირისპიროს კეთება დამაჯერებლობა იგივე ბიზნესთან და ინვესტორებთან მიმართებაში ვერ ექნებათ, რადგანაც ბიზნესი ყოველთვის იტყვის, რომ დღეს სხვას ამბობენ, გუშინ კი სხვას ამბობენ - მე, რომ ინვესტიცია განვახორციელო, რა გარანტია მაქვს, რომ აზრს ისევ არ შეიცვლიან და ძველის კეთებას არ დაიწყებენო”- აცხადებს ბედინეიშვილი.
ექსპერტი ამბობს, რომ დიდი ხანია, სერიოზულ ინვესტორებს სერიოზული წუხილები აქვთ საქართველოს ეკონომიკასთან მიმართებაში,
”აშკარაა რომ კორუფციაც იმატებს და გამჭირვალობაც იკლებს და ბიზნესების შევისროების უფრო და უფრო მეტი მაგალითებია. მე არ ვამბობ, რომ ვინმეს სურს, რომ ბიზნესები შეავიწროოს, მაგრამ როდესაც ეკონომიკური ზრდა არის დაგეგმილი 5 %-ზე და შესაბამისად ბიუჯეტის პარამეტრებიც პროპორციულადაა დაგეგმილი, და სინამდვილეში როცა ზრდა ძნელია ამ ფონზე ბიუჯეტის შესრულება პრობლემატური ხდება და რა თქმა უნდა როცა ძნელდება შემოსავლების ამოღება აგრესიული ხდება საგადასახადო ორგანოები”- ამბობს გიგა ბედინეიშვილი.
შეგახსენებთ, რომ საერთაშორისო საკრედიტო სააგენტომ Fitch Ratings-მა, დაადასტურა საქართველოს გრძელვადიანი საკრედიტო რეიტინგი უცხოურ და ეროვნულ ვალუტებში"BB-"-ის დონეზე, თუმცა პროგნოზი ”პოზიტიური”, ”სტაბილურამდე” შეამცირა.
იმავდროულად, Fitch-მა დაადასტურა ქვეყნის „ჭერი“ - "BB"-ის დონეზე, ხოლო მოკლევადიანი რეიტინგი უცხოურ ვალუტაში - "B"-ის დონეზე.
სააგენტომ განაცხადა, რომ საქართველოს სუვერენული რეიტინგის პროგნოზის შემცირებას უკავშირებს იმას, რომ ქვეყანამ გადაიტანა რამდენიმე გარე შოკი. სააგენტოს ინფორმაცით, რუსეთში შექმნილმა რთულმა ეკონომიკურმა მდგომარეობამ, გამოწვეულმა მსოფლიოში ნავთობის ფასის მკვეთრი ვარდნით და სანქციებით, გავლენა იქონოა მისი სავაჭრო პარტნიორების ვალუტებზე და მათი დევალვაცია გამოიწვია.
Fitch -ის შეფასებით, ეს მოვლენები უარყოფითად აისახა საქართველოს საგარეო ვაჭრობის და საერთაშორისო ფულადი გადარიცხვების მაჩვენებლებზე: მკვეთრად შემცირდა ექსპორტი, ფულადი გზავნილების მოცულობამ კი 25%-ით იკლო.
პრესრელიზში ასევე აღნიშნულია, რომ 2014 წლის ნოემბრიდან ქართული ლარი აშშ დოლართან მიმართებაში 30%-ით გაუფასურდა, თუმცა ეროვნული ვალუტის ეფექტური გაცვლითი კურსი კვლავ სტაბილური რჩება, რასაც ხელს უწყობს ლარის მცურავი გაცვლითი კურსი.
სააგენტოს ანალიტიკოსების აზრით, საქართველოსთვის მთავარ სისუსტედ ისევ საგარეო სექტორი რჩება. Fitch-ი პროგნოზირებს, რომ 2015 წელს საქართველოს ექსპორტი 20 %-ით შემცირდება. მიუხედავად იმპორტის შემცირებისა, სააგენტო მიმდინარე ანგარიშების დეფიციტის მშპ-თან მიმართებაში 14 პროცენტამდე გაზრდას ვარაუდობს, 2014 წლის 9 პროცენტის ნაცვლად. Fitch-ი საგარეო ვალის მშპ-ს 80 %-მდე გაზრდასაც პროგნოზირებს, 2014 წლის 58 %-ის ნაცვლად.
„საქართველოს ეკონომიკური ზრდა წელს შარშანდელი 4.8-დან 2%-მდე შემცირდება, ძირითადად რეგიონალური ეკონომიკური ვარდნის მეორადი ეფექტის წყალობით“, - მიაჩნია სარეიტინგო სააგენტოს.
Fitch-ი თვლის, რომ საქართველოს სუვერენული რეიტინგის შემცირების ძირითადი ფაქტორი შესაძლოა გახდეს სავალუტო რეზერვებზე და გაცვლით კურსზე ზეწოლის განახლება, სავაჭრო პარტნიორ ქვეყნებში ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესების შემთხვევაში. ასევე კონსერვატიულ საბიუჯეტო და ფულად-საკრედიტო პოლიტიკაზე უარის თქმა; შიდა და საგარეო პოლიტიკური კლიმატის გაუარესება.
რეიტინგის გაუმჯობესების ფაქტორებად კი დასახელებულია: საგარეო ვალის სტაბილიზაცია, ექსპორტის და პირადპირი უცხოური ინვესტიციების ზრდა, დოლარიზაციის კოეფიციენტის შემცირება.
