2022 წლის გაზაფხულზე უკრაინის ქალაქ მარიუპოლისთვის ბრძოლებში სულ მცირე რვა ათასი ადამიანი დაიღუპა, მაგრამ მსხვერპლის რეალური რაოდენობა გაცილებით მეტია. აღნიშნული დასკვნა მოცემულია უფლებადამცველი ორგანიზაცია Human Rights Watch (HRW)-ის, SITU Research-ისა და Truth Hounds-ის ერთობლივი გამოძიების შედეგების ანგარიშში.
მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ მარიუპოლისთვის ბრძოლის დროს, რომელიც თვენახევარზე მეტხანს გაგრძელდა, ადგილობრივი მოსახლეობა ალყაშემორტყმულ ქალაქში აღმოჩნდა ცეცხლის ქვეშ, საკვების, წყლისა და ელექტროენერგიის გარეშე. ქალაქის სასაფლაოებიდან სატელიტური სურათების შესწავლისა და წლის საშუალო სიკვდილიანობის მაჩვენებელთან შედარების შემდეგ, გამოძიების ავტორები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ მარიუპოლში 2022 წლის მარტიდან 2023 წლის თებერვლამდე სულ მცირე 8 000 ადამიანი დაიღუპა.
მათ შორის რამდენი სამხედროა და რამდენი სამოქალაქო პირი, უცნობია. ამავდროულად, ანგარიშში ხაზგასმულია, რომ ეს მონაცემები არ ასახავს დაღუპულთა რეალურ რაოდენობას, ვინაიდან ხშირად საფლავებში რამდენიმე ცხედარი ერთად იყო დაკრძალული.
მარიუპოლის ბევრი მცხოვრები იძულებული გახდა გაქცეულიყო, რის გამოც ახლობლების ცხედრების დაკრძალვა ვერ მოასწრო. მოხსენებაში ნათქვამია, რომ ცხედრები ხალიჩებში იყო გახვეული, დასვენებული იყო სკამებზე, კედლებთან, ავტოფარეხების უკან. დაღუპულთაგან ბევრი დარჩა საცხოვრებელ სახლებში, რომლებიც შემდეგ მთლიანად განადგურდა დაბომბვის შედეგად ან რუსეთის ხელისუფლებამ ქალაქის ოკუპაციის შემდეგ მთლიანად დაანგრია.
გამოძიება მიუთითებს, რომ რუსული ჯარების მიერ მარიუპოლზე თავდასხმის შედეგად, ათასობით ქალაქის მცხოვრები დაშავდა, ასობით ათასი კი ქალაქში რამდენიმე კვირის განმავლობაში იყო ბლოკირებული პირველადი საჭიროებების გარეშე.
ანგარიშში აღწერილია 14 კონკრეტული თავდასხმა, რომელმაც დააზიანა ან გაანადგურა 18 შენობა და დაიღუპნენ ან დაშავდნენ მშვიდობიანი მოქალაქეები. აღწერილ შემთხვევებს შორისაა ორი საავადმყოფოს, საცხოვრებელი კორპუსის, სუპერმარკეტისა და დრამატული თეატრის დაბომბვა, სადაც ასობით მშვიდობიანი მოქალაქე იმყოფებოდა. 16 მარტს რუსეთის არმიამ თეატრში ორი საჰაერო ბომბი ჩამოაგდო.
ანგარიშის მომზადებისას გამომძიებლებმა გამოკითხეს მარიუპოლის ასობით მცხოვრები, რომლებმაც მოახერხეს ქალაქის დატოვება და შეისწავლეს 850-ზე მეტი ფოტო და ვიდეო, რათა შეეფასებინათ განადგურების მასშტაბები. გამოძიების ავტორების თქმით, მარიუპოლის ცენტრალურ ნაწილში საცხოვრებელი კორპუსების 90 პროცენტზე მეტი განადგურდა.
HRW-მ დაადგინა რუსული არმიის 17 ქვედანაყოფი, რომლებიც მონაწილეობდნენ მარიუპოლის ოკუპაციაში. მოხსენების ავტორები მიიჩნევენ, რომ რუსეთის უმაღლესმა სამხედრო ხელმძღვანელობამ იცოდა მარიუპოლში რუსი ჯარისკაცების ქმედებების შესახებ. უფლებადამცველები აღნიშნავენ, რომ ამჟამად რუსეთმა მარიუპოლში მშენებლობები დაიწყო და ამავდროულად ანადგურებს ომის დანაშაულის კვალს.
2022 წლის 24 თებერვალს უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რუსულ ჯარებს რამდენიმე დღე დასჭირდათ მარიუპოლის ალყაში მოქცევისა და კიდევ თვენახევარი ქალაქის სრულად აღებისთვის. 21 აპრილს რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა სერგეი შოიგუმ რუსეთის პრეზიდენტს, ვლადიმირ პუტინს მოახსენა ქალაქის აღების შესახებ. ერთი თვის შემდეგ, 21 მაისს, უკანასკნელი უკრაინელი ჯარისკაცები, რომლებიც აზოვსტალის ქარხანაში იყვნენ გამაგრებული, ჩაბარდნენ.
მარიუპოლში, რომელიც დიდი სამრეწველო და კომერციული ცენტრი იყო, ომამდე დაახლოებით 540 ათასი ადამიანი ცხოვრობდა.
