შემოსავლების სამსახური სომხეთის სურსათის უვნებლობის სამსახურის ფიტოსანიტარიული სამმართველოს უფროსის არტურ ნიკოიანის განცხადებას ეხმიანება. როგორც ნიკოიანი განმარტავს, საქართველოში იმპორტირებული სომხური კარტოფილი წუნდებას არასწორად დაექვემდებარა.
„როგორც გაირკვა, ფიტოსანიტარიული კონტოლი საქართველოს შემოსავლების სამსახურის ინსპექტორებმა ჩაატარეს. ნიმუშები არადამაკმაყოფილებელი შედეგებით არ იყო აღებული სომხური ტვირთიდან", - განაცხადა ნიკოიანმა. მისი აზრით, ამგვარი გაუგებრობის მიზეზი ისაა, რომ სასაზღვრო კონტროლის ზონაში საქართველოს საბაჟო კონტროლს ახორციელებენ „ინსპექტორები" და არა სურსათის უვნებლობის სააგენტოს წარმომადგენლები.
„ბატონი არტური ინტერვიუში შემოსავლების სამსახურს არაკვალიფიციური ფიტოსანიტარიული კონტროლის ჩატარებაში ადანაშაულებს და საუბრობს გაუგებარ შეთანხმებაზე, რომლის თანახმად სომეხი კოლეგები საქართველოს სურსათის ეროვნული სააგენტოს წარმომადგენლებთან ერთად მოახდენენ ნიმუშების აღებას სომხეთიდან იმპორტირებული კარტოფილის პარტიებიდან.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის პასუხად უნდა განვმარტოთ, რომ 2006 წლიდან ფიტოსანიტარიული და ვეტერინარული სასაზღვრო-საკარანტინო კონტროლის პროცედურები დელეგირებულია შემოსავლების სამსახურზე. კერძოდ, აღნიშნულ კონტროლს საქართველოს საბაჟო საზღვარზე ახორციელებს საბაჟო დეპარტამენტის სანიტარიული, ფიტოსანიტარიული და ვეტერინარული კონტროლის სამმართველო, რომელიც დაკომპლექტებულია შესაბამისი განათლებისა და კვალიფიკაციის მქონე, კანონმდებლობით განსაზღვრული უფლებამოსილი პირებით - ვეტერინარებით, ფიტოსანიტრებითა და ექიმი-სპეციალისტებით. ყოველწლიურად მათი კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით საერთაშორისო ექსპერტების მიერ ტარდება ტრენინგები და ეწყობა სასწავლო ვიზიტები ევროკავშირში. ასე რომ, ბატონი ნიკოიანის განცხადება პროცედურათა არაკვალიფიციურობის შესახებ საფუძველს მოკლებულია"- განმარტავენ შემოსავლების სამსახურში.
უწყების ინფორმაციითვე, ბოლო დროს, სომხეთიდან კარტოფილის იმპორტის ინტენსივობის ზრდასთან ერთად (რასაც სომხეთის საინფორმაციო საშუალებებიც ადასტურებენ), გახშირდა სასაზღვრო კონტროლის დროს საკარანტინო ობიექტების გამოვლენის ფაქტები. პირველად სომხეთის რესპუბლიკიდან საკარანტინო დაავადებით (Ralstonia solanacearum - კარტოფილის მურა სიდამპლე) დასნებოვნებული კარტოფილი 2013 წლის თებერვალში დაფიქსირდა. აღნიშნული ფაქტი, ფიტოსანიტარიული ზომების საერთაშორისო სტანდარტი N13-ის -„სახელმძღვანელო შეუსაბამობისა და გადაუდებელი ქმედებების ნოტიფიკაციისათვის"- შესაბამისად, სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ აცნობა სომხეთის რესპუბლიკას. შედეგად, სომხეთის რესპუბლიკიდან ექსპორტირებული კარტოფილის ფიტოსანიტარიული კონტროლი გამკაცრდა და ყველა შემოსული პარტია დაექვემდებარა ლაბორატორიულ კვლევას. ის სასაქონლო პარტიები, რომლებზეც ლაბორატორიული დასკვნის შედეგად არ დადასტურდა საკარანტინო დაავადება - კარტოფილის მურა სიდამპლე, მოქცეულია იმპორტის სასაქონლო ოპერაციაში. გამომკვლევი ლაბორატორია აღჭურვილია უახლესი აპარატურით და კვლევები მიმდინარეობს ევროსტანდარტების შესაბამისად (კერძოდ, დნმ ანალიზით). დღეისათვის სომხეთის რესპუბლიკიდან მიღებული და გამოკვლეული 2 407 390 კგ კარტოფილიდან გამოვლენილია მურა სიდამპლით დაავადებული 22 სააქონლო პარტია - სულ 557 565 კგ - და გაბრუნებულია უკან. გამოვლინებათა ამგვარი კრიტიკული რაოდენობა გვაძლევს იმის საფუძველს, რომ სომხეთიდან იმპორტირებული კარტოფილი კვლავ მაღალი საკარანტინო რისკის მქონე პროდუქტად მივიჩნიოთ.
„გასაკვირია: ერთი მხრივ, არტურ ნიკოიანი აღიარებს, რომ საქართველოში თანამედროვე ტექნოლოგიებით აღჭურვილი და გამოცდილი სპეციალისტებით დაკომპლექტებული ლაბორატორიებია, რაც შეცდომის ალბათობას მინიმუმამდე ამცირებს, მეორე მხრივ კი, სასაზღვრო ზონის უფლებამოსილი ფიტოსანიტრების კვალიფიციურობას ეჭვქვეშ აყენებს და აცხადებს, რომ მათ ნიმუშების აღებისას ტვირთები „აერიათ". დაავადებული კარტოფილის პარტიები გამოვლენილი იყო საბაჟო გამშვებ პუნქტებზე: „სადახლო", „გუგუთი", „ნინოწმინდა". ხაზგასმით ვადასტურებთ, რომ აღნიშნულ გამშვებ პუნქტებზე სხვა ქვეყნის ტერიტორიიდან კარტოფილის იმპორტი არ განხორციელებულა, ამიტომ ის ფაქტი, რომ დაავადებული აღნიშნული ნიმუშები არ ეკუთვნის სომხეთის რესპუბლიკიდან ექსპორტირებულ კარტოფილს, სიმართლეს არ შეესაბამება"- აცხადებენ შემოსავლების სამსახურში.
შეგახსენებთ, რომ ოქტომბრის ბოლოს სადახლოს საბაჟო გამშვებ პუნქტზე შემოსული კარტოფილის პირველადი დათვალიერებისას აღმოჩნდა მავნე მიკროორგანიზმებით Ralstonia solanacearum (მურა სიდამპლე) და Synchytrium endobioticum (კარტოფილის კიბო) დაავადების ნიშნები. საკარანტინო ობიექტის იდენტიფიკაციის მიზნით აღებული ნიმუშები გაიგზავნა სპეციალურ ლაბორატორიაში, სადაც დადასტურდა დაავადება მურა სიდამპლით. დაავადებული სასაქონლო პარტია (400 ტონაზე მეტი კარტოფილი) დაექვემდებარა გაბრუნებას ექსპორტიორ ქვეყანაში.
