მთავრობა თამბაქოს საწინააღმდეგო სტრატეგიის შემუშავებისას, სიგარეტის კოლოფზე სამედიცინო გამაფრთხილებელი, დიდი ზომის, წარწერების დატანის სქემას განიხილავს. თუმც როგორც მწარმოებლები განმარტავენ, საქართველოში სარეალიზაციო ქსელში ჩაშვებული სიგარეტის კოლოფზე უკვე დატანილია სამედიცინო გაფრთხილება. ისინი მიიჩნევენ, რომ უფრო დიდი წარწერები არაპროპორციული, გაუმათლებელი და უსარგებლო იქნება.
JTI Caucasus-ის კორპორაციულ საკითხთა და კომუნიკაციების დირექტორი ნიკოლოზ მჭედლიშვილი აცხადებს, რომ ახალი სქემის აწყობას დაახლოებით 1 წელი დასჭირდება, რაც თავის მხრივ დამატებით თანხებთანაც იქნება დაკავშირებული.
მჭედლიშვილის განმარტებით, სიგარეტის კოლოფზე შრიფტის ზომის შესაცვლელად, ან თუნდაც დასურათების დასატანად კომპანიას შესაბამისი საბეჭდი მოწყობილობის გამოცვლა დასჭირდება და თითოეული ასეთი საბეჭდი დოლურის შეცვლა რამოდენიმე ათასი ევრო ღირს.
„ერთი დოლურის შეცვლა ათასობით ევრო ღირს და საერთო ჯამში, ჩვენი კომპანიის მაგალითზე, დაახლოებით 30-მდე დოლურის შეცვლა გახდება საჭირო"- აცხადებს ნიკო მჭედლიშვილი.
როგორც მჭედლიშვილი განმარტავს, მოწევის რისკების შესახებ ეფექტური კომუნიკაცია შესაძლებელია და უნდა იქნეს მიღწეული არაპროპორციული გავლენის გარეშე ლეგიტიმურ კონკურენციაზე, ინტელექტუალური საკუთრების უფლებებზე და გამოხატვის თავისუფლებაზე.
JTI მიიჩნევს, რომ უკეთესი რეგულირების პრინციპების შესაბამისად, მარეგულირებლები უნდა ითვალისწინებდნენ კომუნიკაციის საშუალების სხვადასხვა მექანიზმებს და არ უნდა იყენებდნენ მხოლოდ თამბაქოს კოლოფს.
„სამედიცინო გამაფრთხილებელი უფრო დიდი წარწერები არ ემყარება და არ შეესაბამება მოწევის ქცევის სანდო და მეცნიერულად დასაბუთებულ ცოდნას. წამყვანმა ექსპერტებმა მოამზადეს დამოუკიდებელი კვლევები იმის თაობაზე, თუ როგორ უნდა იქნეს აღქმული ზრდასრულებისა და არასრულწლოვანი პირების მოწევის ქცევა. ისინი ადასტურებენ, რომ უფრო დიდი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები არ იქნება ეფექტური გადაწყვეტილების მიღებასა და მოწევის ქცევაზე გავლენის მოხდენის თვალსაზრისით.
არ არსებობს იმის სანდო მტკიცებულებები, რომ გაზრდილი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები ხელს შეუწყობს მოწევის შედეგად გამოწვეული ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული რისკების შესახებ ინფორმირების დონის ამაღლებას ან შეცვლის მოწევის ქცევას. კვლევების თანახმად, რომელიც ჩატარდა Health Canada-ის მიერ კანადაში სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერების ზომაში გაზრდამდე და 25%-დან 50%-მდე (სურათებით) გაზრდის შემდეგ, არ ადასტურებს, რომ გაზრდილი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები ცვლიან მწეველთა ქცევას. ამას ასევე ადასტურებს 2012 წელს ამერიკის შეერთებული შტატების ფედერალური სააპელაციო სასამართლოს დადგენილება, რომლის თანახმადაც არ არსებობს „მინიმალური მტკიცებულებებიც კი", რომ უფრო დიდი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები ამცირებს მოწევას, ხოლო ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის სურვილი მხარი დაეჭირა უფრო დიდი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერების შემოღებისათვის „მხოლოდ სპეკულაცია და ვარაუდი გახლდათ". ამერიკის შეერთებული შტატების კვებისა და სამედიცინო პროდუქციის ადმინისტრაცია ამჟამად მუშაობს საკუთარი პოზიციის შესაცვლელად.
გარდა ამისა, გაზრდილი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები არ არის მოთხოვნილი თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციის მიერ. თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციის მუხლი 11(1)(ბ)-ი არ მოითხოვს ზედაპირის 30%-ზე მეტი მოცულობის მქონე სამედიცინო გამაფრთხილებელ წარწერებს. მითითებული მუხლის შესრულების ინსტრუქცია არ წარმოადგენს თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციის ნაწილს და არ არის სავალდებულო"- ნათქვამია JTI-ის მიერ პრემიერ-მინისტრის სახელზე გაგზავნილ წერილში, სადაც კომპანია თამბაქოს საწინააღმდეგო სტრატეგიასთან და განსახორციელებელ რეფორმებთან მიმართებაში საკუთარ პოზიციას აფიქსირებს.
JTI-ში აცხადებენ, რომ გაზრდილი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები არაპროპორციულად არღვევს JTI-ის კომერციულ უფლებებს, კერძოდ, ფარავს მის სავაჭრო ნიშნებს და აუფასურებს მისი ბრენდების მილიარდობით აშშ დოლარის ღირებულებას. ასეთი წარწერები ასევე არღვევენ კომუნიკაციის თავისუფლებას არსებულ ზრდასრულ მწეველებთან (და მომხმარებლის უფლებებს აირჩიონ მათთვის სასურველი პროდუქცია, სამართლიანი კონკურენციისა და ინფორმირებულობის პირობებში).
„გაზრდილი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ფარავენ სიგარეტის კოლოფის წინა და უკანა მხარის 80%-90%-ს, ზღუდავს მწარმოებლის სავაჭრო და ბრენდული ნიშნებისათვის განკუთვნილ სივრცეს იმდენად, რომ ეს არღვევს მისი კანონით დაცულ უფლებებს (ასეთ უფლებებს იცავს კონსტიტუცია: მაგ. გამოხატვის თავისუფლება და საკუთრების უფლება). JTI-ის უფლებები ასევე დაცულია შესაბამისი საერთაშორისო შეთანხმებებით, მათ შორის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის ხელშეკრულებებით ინტელექტუალური საკუთრების უფლებების ვაჭრობასთან დაკავშირებული ასპექტების შესახებ ("TRIPS"), ვაჭრობისათვის ტექნიკური ბარიერების შესახებ ხელშეკრულებით ("TBT"), და მსოფლიო ინტელექტუალური საკუთრების ორგანიზაციის პარიზის კონვენციით ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის თაობაზე („პარიზის კონვენცია"). მთავრობის შეთავაზება ასევე გავლენას ახდენს JTI-ის მიერ განხორციელებულ ინვესტიციებზე, რომლებიც დაცულია ორმხრივი სავაჭრო ხელშეკრულებებით.
გარდა ამისა, ისევ და ისევ უკეთესი რეგულირების პრინციპების თანახმად, მარეგულირებლებმა უნდა გამოიკვლიონ, თუ რამდენად შესაძლებელია სახელმწიფოს პოლიტიკური მიზნების მიღწევა სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერების შინაარსის შეცვლით არსებულ ჩარჩოებში, რომელიც დადგენილია მოცემული მიზნისათვის და არა უფრო დიდი სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერების შემოღებით"- აცხადებენ JTI-ში.
JTI-ში მიიჩნევენ, რომ თუ საქართველოს ხელისუფლება მაინც გადაწყვეტს გაზარდოს სამედიცინო გამაფრთხილებელი წარწერები ზომებში, მაშინ თამბაქოს ინდუსტრიას უნდა მიეცეს ადეკვატური ვადა, სულ მცირე 18 თვის ოდენობით ახალი სამედიცინო წარწერების მომზადებისათვის.
შეგახსენებთ, რომ JTI არის წამყვანი საერთაშორისო თამბაქოს მწარმოებლის - Japan Tobacco-ს კომპანიების ჯგუფის წევრი. კომპანია საერთაშორისო ბაზარზე წარმოადგენს მსოფლიოში ცნობილ ისეთ ბრენდებს, როგორიცაა Winston, Mevius (Mild Seven) და Camel. სხვა გლობალური ბრენდები მოიცავს Benson & Hedges, Silk Cut, Sobranie, Glamour და LD. კომპანიის სათავო ოფისი მდებარეობს ჟენევაში, შვეიცარია, ხოლო 2012 წლის 31 დეკემბრის ფისკალური წლის მონაცემებით საერთო შემოსავალმა შეადგინა 11.8 მილიარდი აშშ დოლარი. JTI ოპერირებს 120-ზე მეტ ქვეყანაში და ასაქმებს 25,000-მდე თანამშრომელს.
JTI არის წამყვანი თამბაქოს მწარმოებელი კომპანია დსთ+ რეგიონში. კავკასიაში კომპანიის სათავო ოფისი მდებარეობს თბილისში. საქართველოს ბაზარზე JTI-ის პროდუქცია წარმოდგენილია 2000 წლიდან.
