„დილის ხუთი საათი და 30 წუთი. თბილისში ჩამოვედი. აეროპორტში ქართველები ოჯახის წევრებს თავიანთი ავტომანქანებით ხვდებიან, ან სახლში ტაქსით მიჰყავთ. მხოლოდ მე ველოდები ავტობუსს, რომლის ბილეთი 20-მდე ცენტი ღირს, ანუ ნახევარი ლარი. ქალაქის ცენტრისაკენ ჯორჯ ბუშის სახელობის ქუჩით მივდივართ - იგი უზარმაზარ პლაკატზეა გამოხატული და ღიმილით ხელს გვიქნევს. 12 წლის წინათ, როცა აშშ-ის პრეზიდენტი თბილისს ვიზიტით ეწვია, მის საპატივცემოდ ქუჩას ჯორჯ ბუშის სახელი ეწოდა. ავტობუსში მთვრალი მგზავრი ამოდის, ჯდება და იმავ წუთს იძინებს. სიბნელეში მთების სილუეტს ვამჩნევს, შემდეგ კი ქალაქის ცენტრში - ბულვარს, ფართო ტროტუარით ფეხით მოსიარულეებისათვის, მინის ოფისებს და მართლმადიდებლურ ეკლესიებს“, - ასე იწყება სტატია, რომლის ავტორია ჟურნალისტი ალემ გრაბავაკი.
პუბლიკაციაში ვრცლადაა აღწერილი თბილისი თავისი ძველი უბნებით, ხის აივნიანი სახლებით, უძველესი ციხე-სიმაგრე ნარიყალით, მტკვარზე გადებული ფუტურისტული ხიდით. ავტორი დეტალურად აცნობს გერმანელ მკითხველს ღამის თბილისის ცხოვრებას, ქართულ კერძებს „თავისუფლების მოედანზე“ მდებარე რესტორანში. „მე ვეგეტარიანელი ვარ, მაგრამ მაინც სულმა წამძლია და ხაჭაპური დავაგემოვნე“, - წერს ალემ გრაბავაკი.
„თბილისში მილიონზე ცოტა მეტი მცხოვრებია. ქალაქის ცენტრში უთვალავი სუში-ბარები, ბუტიკები და სწრაფი კვების რესტორნებია. ქუჩაში მოძრაობა ქაოსურია და თითქმის ველური. ისმის სიგნალების გამაყრუებელი ხმა, საგზაო ნიშნებს თითქმის არავინ აქცევს ყურადღებას, ისინი თითქოს დეკორაციებია და მეტი არაფერი. ქვეითად მოსიარულეები იძულებულნი არიან ჩაბნელებული მიწისქვეშა გადასასვლელებით ისარგებლონ. ქუჩებში ძველ სახლებსაც შეხვდებით, რომლებსაც ბათქაში სცვივათ. ბევრია ეკლესიები, რომლის ახლოს გავლისას პრაქტიკულად ყველა პირჯვარს იწერს. ქალებს აღმართზე მძიმე ჩანთები მიაქვთ“, - აღნიშნავს ავტორი. სტატიაში თბილისური შთაბეჭდილებების გადმოცემისას განსაკუთრებით აღწერილია კოტე აფხაზის (ყოფ.ლესელიძის) ქუჩის ღირშესანიშნაობები.
„ბათუმი. ჩემმა მეგობარმა მითხრა, რომ ბათუმი ლამაზიაო. წასვლა დავაპირე, მაგრამ მატარებლის ბილეთები წინასწარ ყოფილა გაყიდული. მოლარე ქალს ბილეთზე რომ ვკითხე, მითხრა, რომ მხოლოდ ორი მატარებელი დადის დღეშიო. ვეკითხები - თუ რატომ არ უშვებენ დამატებით მატარებელს. მან დამცინავად შემომხედა და მითხრა: «No train to Batumi. Go with the bus. Goodbye» („მატარებელი ბათუმამდე არ არის, წაბრძანდით ავტობუსით. ნახვამდის“). მაგრამ საიდან გადიან ავტობუსები? «No idea. Goodbye» („გაგებაში არ ვარ. ნახვამდის“). დიდი მადლობა, ვფიქრობ გულში. როგორც ჩანს, საქართველოს რკინიგზაზე დღემდე ძველი საბჭოური „კეთილი ავტორიტარიზმის“ სულია შემორჩენილი. კარგა ხნის ძებნის შემდეგ ავტობუსს ვპოულობ და საღამოს მე ბათუმისაკენ მივდივარ. გზაში მეძინება - ჩემს უკან დედა შვილს ქართულად უმღერის. სიმღერა ძალიან მსიამოვნებს, მამშვიდებს. როგორც ჩანს, მელოდიური სიმღერა ქართველი ხალხის მრავალსაუკუნოვანი ტრადიციაა. ჩაძინების წინ ვფქირობ, რომ გერმანელებს მსგავსი სასიამოვნო სიმღერები გვაკლია.
ბათუმში ტაქსისტი ჰოსტელამდე (მცირე სასტუმრომდე) მისვლისათვის 10 ლარს მთხოვს, რაც ძვირად მეჩვენება. 20-ლარიანი კუპიურა მაქვს. ვჯდები, მივდივარ, მაგრამ ჰოსტელში მისვლისას მძღოლი 20 ლარიდან 10 ლარს აღარ მაძლევს და თან მეუბნება, 20 ლარზე მოვრიგდითო. ტაქსისტი საკმაოდ ჩაფსკვნილი ტიპია, შავთვალა და მის თვალებში ფულის მიმართ სიხარბე ჩანს. კამათში უკან ვიხევ, დავის თავი აღარ მაქვს. მანქანიდან გადმოვდივარ, ის კი სწრაფად იძვრის ადგილიდან და თვალს ეფარება. ამ დროს მახსენდება, რომ საბარგულში ჩემი ჩანთა დარჩა. რა ვქნა? ტანსაცმელი და პირადი ჰიგიენის საგნები შეიძლება ვიყიდო, მაგრამ პასპორტი? ჰოსტელის მფლობელმა ინგლისური არ იცის და უკრაინელი გოგონა მითარგმნის. იგი ამბობს, რომ ტაქსისტი ჩანთას ნახავს და უკან მოიტანსო. გადის 45 წუთი, მაგრამ არაფერი. „წავიდეთ და მოვძებნოთ“, - მეუბნება ჰოსტელის პატრონი და მის დანჯღრეულ მანქანაში ვჯდებით. მივედით ავტოსადგურზე და ჰოი, საკვირველებავ - ჩემი ტაქსისტი იქ დგას... იგი აუღელვებლად მიყურებს და ჩანთას მაძლევს. პასპორტიც იქვეა. მე ჰოსტელის მფლობელი, მადლობის ნიშნად, „ჩემს გმირად“ შევრაცხე.
საღამო ხანს ბულვარზე ვსეირნობ. ბათუმი შავი ზღვის „ბუმთაუნია“, აქვე ახლოს თურქეთი და რუსეთია. აქვეა „შერატონიც“, „ჰილტონიც“ და დონალდ ტრამპიც. აქ რუსებიც ყიდულობენ ყველაფერს... ქალაქი გართობის უდიდეს ადგილს წარმოადგენს. მომდევნო დღეს პლაჟზე გავდივარ. ტურისტებში ბევრია რუსი, ღიპიანი კაცები და ფერმკრთალი ქალები. ბათუმი სუბტროპიკული ქალაქია, რუსებისთვის - ლიმონისა და მანდარინის მხარე. აქ ერთმანეთშია არეული სოციალისტური და პოსტსოციალისტური არქიტექტურა.... გადავწყვიტე, რომ თბილისში ერთი დღით ადრე დავბრუნებულიყავი“.
ავტორი ასევე გადმოსცემს უკან დაბრუნების დროს მგზავრობის შთაბეჭდილებას: „ავტობუსში რუსული რადიოსადგურია ჩართული. სამხრეთ ოსეთს რამდენიმე ასეული მეტრი გვაშორებს.. 2008 წელს საქართველოს ორმა რეგიონმა - აფხაზეთმა და სამხრეთ ოსეთმა, რუსეთის ჯარების დახმარებით თავი დამოუკიდებლად გამოაცხადეს. ეს ვლადიმერ პუტინის გეოსტრატეგიის შედეგია. საქართველო დასავლეთს დიდი სურვილით უმზერს, თითქმის ყველა ადმინისტრაციულ შენობაზე ევროკავშირის დროშა ჰკიდია, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ ქართული ოცნება აუხდენელია: არც ევროკავშირი და არც ნატო საქართველოს თავის რიგებში არ მიიღებს, სანამ რუსეთის ბაზები აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში არიან დისლოცირებულნი.
ავტობანზე წარწერებს ვკითხულობ: ერევნამდე - 343 კილომეტრი, ბაქომდე - 660, თეირანამდე - 1240 კმ. პირველად ვაცნობიერებ, თუ რა უზარმაზარ გეოგრაფიულ სივრცეში გადავაადგილდები. (...)
კვლავ თბილისურ ჰოსტელს ვუბრუნდები, სადაც კრასნოდარელ სტუდენტებს - ბიჭებს და გოგონებს ვეცნობი. ისინი მიხსნიან, რომ რუსები საქართველოს პირდაპირ აღმერთებენ: „გვიყვარს ქართველების მენტალიტეტი, მათი სტუმართმოყვარეობა, უძველესი კულტურა, სიმღერები, ბუნება, ღვინო“. როგორც ვატყობ, საქართველო რუსებისათვის იგივეა, რაც ჩვენთვის, გერმანელებისათვის იტალია. საღამო ხანს სუფრა გავშალეთ და ჩვენი საუბარი პოლიტიკურ თემაზე გადაერთო. სტუდენტები მეუბნებიან, რომ დასავლეთი რუსეთის მნიშვნელობას ვერ აცნობიერებსო. ვსაუბრობთ პუტინზე, უკრაინაზე, სამხრეთ ოსეთზე. ჩვენი აზრები ერთმანეთს არ ემთხვევა.
მეორე დღეს დავით აღმაშენებელზე გავისეირნე. კაფეში შევედი, ხალხს ვუყურებ და ვფიქრობ: საქართველოში ერთმანეთშია შერეული ტრადიციები, პოსტსოციალიზმი, კავკასია, რუსეთი და დასავლეთი.
რუსთაველის გამზირზე, რომელიც თბილისის მთავარი ქუჩაა, შევატყვე, რომ უკან ვიღაც ამედევნა. მივიხედე - თურმე ძაღლი ყოფილა. საერთოდ, შევატყვე, რომ დედაქალაქში ბევრი უპატრონო ცუგრია დადის. ჩემი ცუგო თეთრია და ნაღვლიანი თვალებით მიყურებს. საფულეში კიდევ რამდენიმე ათეული ლარი მიდევს. თავში იდეა მომივიდა. ცუგოს ვეუბნები: „დღეს შენი ბედნიერი დღეა. აი, ნახავ!“.
გამვლელებს ვეკითხები, აქ სადმე ახლოს ხორცი თუ იყიდება-მეთქი. შევდივარ მაღაზიაში და ვყიდულობ საქონლის, ღორის და ცხვრის ხორცს, პირველად 17 წლის განმავლობაში! მე ხომ ვეგეტარიანელი ვარ. პარკში გავდივარ და ხორცს ძაღლს ვაჭმევ. ვაიმე, ისეთი ბედნიერი ჩანდა, ვერც წარმოიდგენთ.
მოგვიანებით ბარგი შევკარი და ჰოსტელიდან გამოვედი. ცუგო ისევ მელოდება და თან მომდევს. ავტობუსის გაჩერებასთან ვეუბნები: „ძალიან მწყინს, მაგრამ აქ ჩვენმი გზები გაიყრება. შენთვის სხვა არაფრის გაკეთება არ შემიძლია“. მოდის ავტობუსი, ავდივარ. ძაღლი ნაღვლიანი თვალებით მიყურებს: „მშვიდობით, ცუგო. მშვიდობით, თბილისო. მშვიდობით, საქართველო“.
