ორგანიზაცია "ახალი თაობა - ახალი ინიციატივა" საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნებს აკვირდება 600 საარჩევნო უბნისა და 30 მობილური ჯგუფის დამკვირვებლის მეშვეობით.
600 საარჩევნო უბნის (კენჭისყრის დღის) დამკვირვებელი შემთხვევითი შერჩევის მეთოდით გადანაწილებული იქნება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, რაც ორგანიზაციას მისცემს საშუალებას მიიღოს განზოგადებული სტატისტიკური ინფორმაცია კენჭისყრის მიმდინარეობის შესახებ მთელი საქართველოდან.
სადამკვირვებლო მისიის ძირითადი მიზანია არჩევნების დღისა და შემდგომი პერიოდის მონიტორინგი.სადამკვირვებლო მისიის მიერ ასევე განხორციელდა წინასაარჩევნო პერიოდის მონიტორინგი საოლქო საარჩევნო კომისიების დონეზე და ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მიერ მიღებული სამართლებრივი აქტების მონიტორინგი.
ორგანიზაციის გრძელვადიანმა დამკვირვებლებმა გაიარეს 3 ეტაპიანი მომზადება.
სადამკვირვებლო მისია ხორციელდება ნიდერლანდების სამეფოს საელჩოს სოციალური ტრანსფორმაციის პროგრამის (მატრას) ფინანსური მხარდაჭერით.
როგორც "ახალი თაობა - ახალი ინიციატივას" მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაშია აღნიშნული, 2013 წლის საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნებს განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს. პირველ რიგში იმ თვალსაზრისით, რომ ქვეყანაში განხორციელდება უმნიშვნელოვანესი საკონსტიტუციო რეფორმა, რომელიც საპრეზიდენტო ქვეყანას გარდაქმნის საპარლამენტო ქვეყნად.
„ძლიერი საპრეზიდენტო ინსტიტუტს ახალი პრეზიდენტის ინაუგურაციისთანავე მნიშვნელოვნად აკლდება მისი უფლებები და ფაქტობრივად ერთმევა აღმასრულებელი ხელისუფალის ფუნქციები.
ასევე, მიმდინარე არჩევნები არის პირველი საყოველთაო არჩევნები კოალიცია ქართული ოცნებისათვის ერთი წლის წინ ხელისუფლებაში მოსვლის შემდგომ. ეს არჩევნები თვითონ კოალიციის ლიდერმა, ბიძინა ივანიშვილმა განსაზღვრა, როგორც თავიანთი ერთ წლიანი მმართველობის ტესტი.
პოზიტიკურ მოვლენად უნდა ჩითვალოს კენჭისყრის დღის თარიღის დიდი ხნით ადრე (4 ივლისი) განსაზღვრა, რამაც ხელი შეუწყო პოლიტიკურ პარტიებს, სამოქალაქო საზოგადოებასა და საარჩევნო ადმინისტრაციას მოსამზადებელი სამუშაოების ჩასატარებლად.
არჩევნებზე გამარჯვებულის გამოვლენის გარდა 2013 წლის პრეზიდენტის არჩევნების შედეგები მნიშვნელოვანდა იმოქმედებეს პოლიტიკურ ძალთა ბალანსზე. წინა საპრეზიდენტო არჩევენებისგან განსხვავებით ინტერესს იწვევს არჩევნებში მეორე და მესამე ადგილზე გასული კანდიდატების ვინაობაც. აღნიშნული, მით უფრო მძაფრია ახალი პოლიტიკური რეალობის ფარგლებში, როცა ნაციონალური მოძრაობა დამარცხდა განვლილ საპარლამენტო არჩევნებში 8 წლიანი მართველობის შემდგომ და მას გამოეცალა მნიშვნელოვანი სახელისუფლებო რესურსები პარტიული საქმიანობისათვის და ამ ყველაფრის ფონზე გააქტიურდნენ არასაპარლამენტო პარტიები, რომლებიც ცდილობენ დომინანტობა მოიპოვონ ოპოზიციურ სპექტრში. ეს არჩევნები მნიშვნელოვანი გენერალური რეპეტიცია იქნება პოლიტიკური პარტიებისთვის მომავალი თვითმართველობის არჩევნებისათვის, რომელიც უნდა გაიმართოს რამდენიმე თვეში.
უნდა აღინიშნოს, რომ მიუხედვათ რეალური მძაფრი კონკურენციისა (გარდა რამდენიმე ფაქტისა), საარჩევნო კამპანია მიმდინარეობდა მშვიდ ვითარებაში და ყველა ძირითად კანდიდატს ჰქონდა საშუალება როგორც სატელევიზიო, ასევე პირადი შეხვედრების საშუალებით ამომრჩევლისათვის მიეწოდებინა თავისი პროგრამის ძირითადი მიმართულებები"- აცხადებენ "ახალი თაობა - ახალი ინიციატივაში".
მათივე ინფორმაციით, საქართველოს საარჩევნო ადმინისტრაცია შედგება სამი დონისგან. ცენტრალური საარჩევნო, საოლქო და საუბნო საარჩევნო კომისიებისგან. ცენტრალური და საოლქო საარჩევნო კომისიები წარმოადგენენ მუდმივ მოქმედ კომისიებს. საუბნო დონეზე მოქმედებს 3655 საუბნო საარჩევნო კომისია.
ორაგანიზაციების დამკვირვებლების მიერ განხორციელდა ცენტრალური და საოლქო საარჩევნო კომისიის საქმიანობის მონიტორინგი.
სისტემატიურად ხდებოდა ცესკოს მიერ მიღებული ნორმატიული აქტების მონიტორინგი და ღონისძებათა გრაფიკის შესრულების დაკვირვება. დაკვირვების შედეგად ცესკოს საქმიანობაში ორგანიზაციის დამკვირვებლებს არანაირი სერიოზული ხარვეზი არ დაუფიქსირებიათ.
ცესკო მოწადინებული იყო თანამშრომლობისთვის და ფაქტიურად ყველა ტიპის დაინტერესებულ მხარესთან აწყობდა რეგულალურ შეხვედრებს, აცნობდა თავისი საქმინობის შედეგებს.
საარჩევნო ადმინისტრაციისადმი ნდობა კიდევ უფრო გაზარდა ახალი ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის არჩევამ. თავმჯდომარის კანდიდატურა ვაკანტური გახდა მას მერე, რაც ზურაბ ხარატიშვილმა გადაწყვიტა კენჭი ეყარა საპრეზიდენტო არჩევნებში.
საოლქო საარჩევნო კომისიები, ცენტრალური საარჩვენო კომისიის მსგავსად იცავდა ყველა ვადას და რეგულაციებს.
საუბნო საარჩევნო კომისია, არ არის საარჩევნო ადმინისტრაციის მუდმივმოქმედი რგოლი და პასუხისმგებელია კენჭისყრის დღეს დაიცვას ყველა კანონმდებლობით დადგენილი რეგულაციები და უზრუნველყოს ამომრჩეველის მიერ საკუთარი ნების თავისუფალი გამოხატვა.
როგორც გასულ არჩევნებზე ასევე საპრეზიდენტო არჩევნებზე მნიშვნელოვანია და ნაყოფიერია ცესკოს მიერ ჩატარებული საინფორმაციო კამპანია ამომრჩეველთა განათლების დონის ასამაღლებლად. აქვე ავღნიშნავდით სისტემატიურ შეხვედრებს საზოგადოების, როგორც ფართო წრეებთან, ასევე მოწყვლად ჯგუფებთან.
განსაკუთებით გვინდა ავღნიშნოთ ამომრჩეველთა ბარათის 2 ჯერ დარიგების ინიციატივა, რომელმაც საშუალება მისცა ამომრჩევლებს შეეტყო, იყო თუ არა მისი მონაცემი სწორად შეყვანილი ამომრჩეველთა ერთიანი სიაში მანამ, სანამ შესაძლებელი იყო მასში ცვლილების გაკეთება. აღნიშნული ინიციატივით ორგანიზაცია „ახალი თაობა - ახალი ინიციატივა" გამოდიოდა 2006 წელს, როდესაც მომზადდა საარჩევნო კოდექსში ცვლილებებისა და დამატებების პაკეტი, რომელიც წარედგინა საქართველოს პარლამენტს. ჩვენეულ ვარიანტში საკანონმდებლო დონეზე ხდებოდა „შეტყობინების ბარათის" შემოღება, რომელსაც ზუსტად იგივე ფუნქცია უნდა შეესრულებინა, რაც არჩვენებამდე ამომრჩევლის ბარათის 2-ჯერ დარიგებას. მისასალმებელია, რომ ცენტრალური საარჩევნო კომისია კანონმდებლობის ფარგლებში ცდილობს გამოიჩინოს ინიციატივები, რომლებიც საარჩევნო პროცესის გამართულობას უზრუნველყოფს.
ცალკე ყურადღებას იმსხურებს ცესკოს დაქვემდებარებაში მყოფი „საარჩევნო სისტემების განვითარების, რეფორმებისა და სწავლების ცენტრი", რომელიც ძირითადათ პასუხისმგებელია საარჩევნო ადმინისტრაციის მომზადებაზე. ამ საქმიანობაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საუბნო საარჩევნო კომისიის წევრების მომზადება. ცენტრი მომზადებული შეხვდა საპრეზიდენტო არჩევნებს და მზად იყო ყველა იმ გამოწვევისათვის, რომელიც ამ არჩევნებზე გამოვლინდა. დაიხვეწა და უფრო ინტერაქტიული გახდა სწავლების მეთოდოლოგია ასევე ცენტრი ინიციატივით გაიმართა ფართო მასშტაბიანი სწავლება საარჩევნო პროცესში ჩართული ყველა რგოლისათვის.
პროგრესირებადია შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთათვის კენჭისყრის ოთახის და პროცედურების ადაპტირება, რაც მისასალმებელია ფაქტია. ყოველ არჩევნებზე სპეციალურად მოწყობილი უბნების რაოდენობის ზრდა პირდაპირ იწვევს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა არჩევნებში მონაწილეობის ზრდასა და მათ სოციალიზაციას.
საარჩვენო ადმინისტრაციამ დიდი ხნით ადრე დაიწყო მზადება საპრეზიდენტო არჩვნებისათვის და შეიძლება ითქვას რომ წინასაარჩევნო პერიოდში თავი გაართვა მის წინაშე მდგარ ამოცანებს.
„2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები წინა არჩევნებისგან განსახვავებით გამოირჩევა კანდიდატთა სიმრავლით. სულ ცესკოს საპრეზიდენტო კანდიდატად რეგისტრაციისათვის მიმართა 54 პიროვნებამ, აქედან ცესკომ ოფიაციალურად მხოლოდ 23 კანდიდატი დაარეგისტრირა. კანდიდატთა რეგისტრაცია მოხდა კანონის ფარგლებში. ძირითადმა კანდიდატებმა უპრობლემოდ შეძლეს რეგისტრაციის გავლა. გაუგებრობა და უკმაყოფილება გამოიწვია ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირთა სურვილმა დარეგისტრირებულიყვნენ საპრეზიდენტო კანდიდატებად (სალომე ზურაბიშვილი და ზურაბ წიწუაშვილი). ცესკომ არც ერთი მათგანი არ დაარეგისტრირა.
აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთი კანდიდატისთვის საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობა წარმოადგენს მომავალი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის სამზადისს (საპრეზიდენტო კანდიდატის სტატუსი უფასო სარეკლამო დროის გამოყენებით მათ აძლევს საშუალებას ამომრჩევლებს გააცნონ საკუთარი თავი, სტრატეგია და ძირითადი მესიჯები).
ფართო მასშტაბიან საარჩევნო კამპანიის წარმართვა მხოლოდ სამმა კანდიდატმა მოახერხა (გიორგი მარგველაშვილი -ქართული ოცნების კანდიდატი, დავით ბაქრაძე-ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა და ნინო ბურჯანაძე - დემოკრატიული მოძრაობა ერთიანი საქართველოსთვის კანდიდატი).
ამ სამმა კანდიდატმა, ასევე გიორგი თარგამაძემ -ქრისტიან დემოკრატიული მოძრაობიდან შესძლეს გაემართათ ათეულობით შეხვედრა მოსახლეობასთან, როგორც რეგიონებში ასევე დიდ ქალაქებში.
პირველად საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნების ისტორიაში, კამპანიის დროს გაიმართა დებატები კანდიდატებს შორის, რაც წინ გადადგმული ნაბიჯია. აღნიშნული ორგანიზებულ იქნა საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ, ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოსა და საარჩევნო სისტემების საერთაშორისო ფონდის მხარდაჭერით. აღსანიშნავია, რომ საზოგადოებისთვის საინტერესო იქნებოდა ღია დებატების ხილვა კანდიდატებს შორის, თუმცა სამწუხაროდ ისინი ამ შესაძლებლობას იყვნენ მოკლებულნი.
მიმდინარე არჩევნებს ასევე განასხვავებს მედიის ნაკლები პოლარიზებულობა, რაც ხსნის ხელოვნური დაძაბულობის განცდას.
არჩევნების წინ საქართველოს პარლამენტმა დამატებით გამოყო თანხები 7 პოლიტიკური სუბიექტისათვის წინასაარჩევნო კამპანიის საწარმოებლად.
გვსურს ავღნიშნოთ, რომ წინააარჩევნო კამპანია მიმდინარეობდა საკმაოდ მშვიდ ვითარებაში (გარდა ერთეული ინციდენტისა). კანდიდატებს ჰქონდათ საშუალება ჩაეტარებინათ, როგორც მცირე ასევე ფართომასშტაბიანი ღონისძიებები. ყველაფრის გათვალისწინებით შეგვიძლია წინასაარჩევნო ფონი შევაფასოთ კონკურენტულად, სადაც კანადიდატებს თავისუფლად აქვთ ამომრჩევლებთან ურთიერთობის საშუალება"- აცხადებენ "ახალი თაობა - ახალი ინიციატივაში" .
