ალიანსი საქართველოსთვის" ახალი წევრი სოზარ სუბარი პოლიტიკურ აქტიურობას უახლოეს კვირებში დაიწყებს. ყოფილი სახალხო დამცველი, რომელსაც თბილისის საკრებულოს თავმჯდომარეობა სურს, საარჩევნო კამპანიის დასაწყებად უკვე ემზადება.
დავით გარეჯის მონასტრის ყოფილ მედავითნეს, ყოფილ პედაგოგს, ყოფილ სახალხო დამცველს "ქართული პოლიტიკის სწორი მიმართულებით" შემობრუნება სურს და მიაჩნია, რომ პოლიტიკურ ნებას, რომელიც ამ ყველაფერს სჭირდება, ხელისუფლება მაინცდამაინც ახლა, მისი პოლიტიკაში გადასვლის შემდეგ გამოიჩენს.
სუბარი თვითმმართველობის არჩევნების დემოკრატიულად ჩატარებაშიც დარწმუნებულია და ამტკიცებს, რომ მისი გაყალბების ხელისუფლებისეულ მცდელობას "საზოგადოების მობილიზაცია" ამჯერად შეაჩერებს.
ყოფილ ომბუდსმენს, რომლის მუშაობის დროსაც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, სახალხო დამცველის ინსტიტუტი საქართველოში პირველად შედგა, "ჯი-ეიჩ-ენი" ესაუბრა.
_ ბატონო სოზარ, სახალხო დამცველის პოსტზე მუშაობისას პრინციპულ და სამართლიანობისთვის მებრძოლ ადამიანად გაფასებდნენ. ირაკლი ალასანიამ თავის გუნდში თქვენი წარდგენისას ისიც კი თქვა, რომ დიდი ავტორიტეტი გაქვთ, როგორც ერთ-ერთ უფლებადამცველს საქართველოში. ალბათ, ძნელი იქნება ასეთი "სტატუსების" და ავტორიტეტის პოლიტიკაში მოპოვება... მაინც რატომ არჩიეთ პოლიტიკა არასამთავრობო სექტორს?
_ როდესაც ქვეყანაში პოლიტიკა არასწორი მიმართულებით ვითარდება, როდესაც ნათლად ჩანს, რომ ადამიანის უფლებების დარღვევა, ქვეყნის არადემოკრატიული გზით განვითარება შეგნებული პოლიტიკის შედეგია, მისი შეცვლის ყველაზე სწრაფი და ეფექტური გზა ისევ პოლიტიკა და პოლიტიკაში მოსვლაა. იმავე მიზნის მიღწევა, ბუნებრივია, სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერებითაც არის შესაძლებელი, მაგრამ ეს უფრო შორი და შემოვლითი გზაა. ამიტომაც გადავწყვიტე პოლიტიკაში წავსულიყავი.
_ თქვენ ახსენეთ, რომ პოლიტიკა არასწორი მიმართულებით ვითარდება. როგორ აპირებთ მის შემობრუნებას?
_ არსი მარტივია, თუმცა მისი განხორციელება მრავალ ეტაპს მოითხოვს. ბუნებრივია, ბევრი რამ არის გასაკეთებელი. თუმცა ის, რომ მთელი ძალაუფლება არ უნდა იყოს კონცენტრირებული ერთი ადამიანის ხელში; რომ ცენტრალური ხელისუფლება თვითმმართველობის ფუნქციებში არ უნდა ერეოდეს; რომ თვითმმართველობა უნდა იყოს დამოუკიდებელი, როგორც სასამართლო სისტემა და მოსამართლეებზე აღმასრულებელი ხელისუფლება არ უნდა მბრძანებლობდეს; ის, რომ პარლამენტი კონსტიტუციით როგორც ქვეყნის საშინაო, ისე საგარეო პოლიტიკის განმსაზღველი და აღმასრულებელი ხელისუფლებების მაკონტროლებელი ორგანო უნდა იყოს და თვითონ არ უნდა ემორჩილებოდეს მთავრობას; რომ ხელისუფლება არ უნდა გვევლინებოდეს სიტყვის ცენზორად და სიტყვის თავისუფლება განანტირებული უნდა იყოს _ ადვილად მიღწევადია.
_ თეორიულად ასეა და მარტივია ამის თქმა. ამაზე საუბრობს ყველა, ვინც ოპოზიციაშია, თუმცა შედეგი არ ჩანს. მთავარია, როგორ აპირებთ თქვენ მიერ ჩამოთვლისის მიღწევას...
_ ეს არა მხოლოდ თეორიულად, პრაქტიკული თვალსაზრისითაც ძალიან მარტივი გასაკეთებელია.
_ როგორ?
_ ხელისუფლება სასამართლოში რომ არ უნდა ერეოდეს და გუბერნატორებმა, პროკურატურამ და მინისტრებმა რომ არ უნდა მიუთითონ მოსამართლეებს, რა გადაწყვეტილება დაწერონ, ამას არ სჭირდება დიდი ძალისხმევა. ეს ერთი დღის, ერთი საათის გადასაწყვეტია, თუ, რა თქმა უნდა, ამის პოლიტიკური ნება იარსებებს. მთავარი სწორედ პოლიტიკური ნებაა, ნება იმისა, რომ დაადგე დემოკრატიის გზას.
რაც შეეხება იმას, როგორ ვაპირებთ აქამდე მისვლას _ არჩევნების გზით. ეს არის ყველაზე სწორი გზა ხელისუფლებაში მოსვლისა, რადგან ის გამორიცხავს კონსტიტუციურ რყევებს. თუმცა ჩვენს ქვეყანაში არჩვენების სამართლიანად ჩატარებას დიდი ძალისხმევა სჭირდება, რადგან ყველა ბერკეტი ხელისუფლების ხელშია და თავად ხელისუფლებაა მონდომებული, რომ გააყალბოს არჩევნები. თუმცა, ამის მიუხედავად, არჩევნებს რომ მოვიგებთ, ეჭვი არ მეპარება.
რთულია დემოკრატიული სახელმწიფოს მშენებლობა, მაგრამ ერთი დღის ამოცანაა, რომ ძირითადი პრინციპების დაცვამდე მივიდეთ. ამერიკის შეერთებული შტატები დღემდე შენდება და დღემდე იცვლება, მაგრამ მისმა დამფუძნებელმა მამებმა თავის დროზე სწორად ჩამოაყლიბეს ის პრინციპები, რომლებსაც ეს სახელმწიფო ახლაც ეყრდნობა და რაც მთავარია, არა მხოლოდ ჩამოაყალიბეს, არამედ თავად არიან მისი პირველი დამცველები. სწორედ ამიტომაცაა, რომ ეს ქვეყანა სწორად ვითარდება.
_ ბატონო სოზარ, ოპოზიცია არალეგიტიმურად აფასებს ბოლო წლებში ჩატარებულ ყველა არჩევნებს და ამტკიცებს, რომ ისინი მასშტაბური გაყალბებით ჩატარდა. რატომ ხართ დარწმუნებულნი, რომ ახლაც იგივე არ მოხდება?
_ შარშან გაყალბდა როგორც საპარლამენტო, ისე საპრეზიდენტო არჩევნები. მიუხედავად ამისა, თბილისი ორივე შემთხვევაში ოპოზიციამ მოიგო და ეს იმ ფონზე, როცა საერთაშორისო საზოგადოებაში ჯერ კიდევ არ იყო გააზრებული, რომ საქართველო მიდიოდა ანტიდემოკრატიული გზით. დღეს საქართველოს დემოკრატიული პროცესებისადმი საერთაშორისო მხარდაჭერა გაცილებით ძლიერია, ვიდრე შარშანდელი არჩვნების დროს, ამას უნდა დავუმატოთ საზოგადოების მობილიზება, რისთვისაც ყველაფერს გავაკეთებთ და დავუმატოთ ის რესურსი, რომელიც ალიანსს აქვს. ესენია ის, რის გამოც, დარწმუნებულნი ვართ, რომ არჩევნებს მოვიგებთ.
_ საკმარის რესურსში ფინანსურ ბაზას გულისხმობთ?
_ ადამიანურ რესურსს და კარგად ჩამოყალიბებულ სტურქტურას, ასევე საზოგადოების მხრიდან ალიანსისადმი ნდობის საკმაოდ მაღალ რეიტინგს.
_ ხალხის მობილიზაციაც ახსენეთ. საარჩევნო კამპანიის დაწყებას მალე აპირებთ?
_ რამდენადაც ხელისუფლებას უკვე დიდი ხნის დაწყვებული აქვს საარჩევნო კამპანია, ცხადია, ამას ჩვენც ძალიან მალე დავიწყებთ.
_ ბატონო სოზარ, რატომ მაინცდამაინც "ალიანსი საქართველოსთვის"? სახალხო დამცველის თანამდებობაზე მუშაობის დრო ხელისუფლების მიმართ საკმაოდ კრიტიკული იყავით, შეიძლება ითქვას, ხშირად რადიკალურიც, ირაკლი ალასანიას გუნდი კი ის ძალაა, რომელმაც აპრილის აქციების დროს რადიკალურ ღონისძიებებში მონაწილეობაზე უარი თქვა...
_ ვერ დაგეთანხმებით, რომ ირაკლი ალასანიას გუნდს ხელისუფლებისადმი სიმწვავე აკლია. რაც შეეხება ალიანსში ჩემს გაწევრიანებას, ეს რამდენიმე ფაქტორის გამო გადავწყვიტე. პირველი _ ქვეყნის განვითარების სტრატეგიულ მიმართულებებთან დაკავშირებით ჩვენი ხედვები თანხვედრილია, მეორე _ ალიანსს აქვს ის ძალა და რესურსები, რომლითაც ხელისუფლებაში მოსვლა შესაძლებელია. ბუნებრივია, პოლიტიკოსის მიზანი სწორედ არის, რომ მოვიდეს ხელისუფლებაში და მისი პოლიტიკა გაატაროს, რისთვისაც საჭიროა იყო ძლიერი ძალა.
_ სხვა პოლიტიკური პარტიებიდან თუ გქონდათ შემოთავაზება მათ რიგებში გაწევრიანებასთან დაკავშირებით?
_ კი, შემოთავაზებები მქონდა თითქმის ყველა პოლიტიკური პარტიიდან, თუმცა ვფიქრობ, სწორი არჩევანი გავაკეთე.
_ თქვენი კანდიდატურა უკვე დასახელდა საკრებულოს თავმჯდომარის პოსტზე. რას ურჩევთ დანარჩენ ოპოზიციურ პარტიებს, დაგიჭირონ მხარი, ანუ ერთიან კანდიდატზე შეთანხმდნენ?
_ რჩევის მიცემა ჩემგან არ იქნება გამართლებული, მაგრამ მთლიანობაში, ვფიქრობ, ოპოზიციის ძირითადი ნაწილი რაღაც პრინციპებზე უნდა შეთანხმდეს და უნდა იყვნენ ერთად იმისთვის, რომ გამარჯვებას მიაღწიონ და ხელისუფლების შეცვლა ადვილი გახდეს.
_ თუმცა, ალიანსმა მაინც დამოუკიდებლად მიიღო გადაწყვეტილება და ასე ვთქვათ, ყველას დაასწრო. თავად თუ ხართ მზად, რომ ადგილობრივი ხელისუფლების არჩევნებში ოპოზიციონერ კანდიდატებს დაუპირისპირდეთ?
_ ჯერჯერობით ერთადერთი, რომელმაც კანდიდატები დააასახელა, ჩვენი ალიანსია. მალე ჩამოვყალიბდებით იმაზედაც, თუ ვინ იქნებიან საკრებულოს თავმჯდომარეობის კანდიდატები სხვა ქალაქებშიც. აქედან გამომდინარე, რადგან ეს განაცხადი გავაკეთეთ, ნიშნავს, რომ მზად ვართ ბრძოლისთვის და ვიბრძოლებთ გამარჯვებისთვის.
_ რაც შეეხება საერთო ოპოზიციური სპექტრის გეგმებს, პოლიტიკური უმცირესობა რამდენიმე დღეში საპროტესტო აქციების ახალი ტალღის დაწყებას აპირებს, რომელიც, როგორც ლიდერები აცხადებენ, უაღრესად რადიკალური იქნება. ალიანსი მიიღებს მასში მონაწილეობას?
_ ალიანსი ამის თაობაზე კონკრეტულ გადაწყვეტილებას ამ დღეებში, შიდა კონსულტაციების შემდეგ მიიღებს. თუმცა, პირადად მე მზად ვარ მონაწილეობა ნებისმიერ რადიკალურ აქციაში მივიღო, თუკი მეცოდინება მისი მიზანი და მიზნის მიღწევის გზა. ის, რომ უბრალოდ, გამოვიდეთ აქციაზე მხოლოდ აქციისთვის, უშედეგო იქნება, მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში (მაგალითად, რათა ხელისუფლებას კიდევ ერთხელ შეახსენო, რომ გვაქვს ძალა დავუპირისპირდეთ ძალადობას), ამასაც აქვს თავისი გამართლება.
მიმაჩნია, რომ თუ აქცია გათვლილია კონკრეტულ მიზანზე, ის მკაფიოდ დეკლარირებული, მიზნის მიღწევის გზა კი ნათელი უნდა იყოს. აქედან გამომდინარე, ცხადია, თუ პიროვნულად მიტინგის მიზანი ჩემთვის მისაღები იქნება და მისი მიღწევის გზაც გამოჩნდება, მას შევუერთდები.
_ დაბოლოს, პარლამენტმა უკვე მეორე მოსმენით მიიღო საკონსტიტუციო ცვლილება, რომლებიც იმ დეპუტატებისთვის, რომლებმაც პარლამენტის წევრობაზე თავის დროზე უარი თქვეს, შესაბამისი მანდატის აღდგენას ითვალისწინებს. როგორ ფიქრობთ, უნდა დაბრუნდნენ ყოფილი დეპუტატები საკანონმდებლო ორგანოში?
_ ყველა პარტიას თავისი გზა აქვს, ამიტომ არ მინდა შევაფასო იმ ძალების გადაწყვეტილება, რომლებიც შეიძლება პარლამენტში დაბრუნდნენ. თუმცა პატივს ვცემ ჩვენი პარტნიორების, "ახალი მემარჯვენეების" იმ გადაწყვეტილებას, რომლითაც მათ დახეული მანდატების აღდგენაზე უარი თქვეს.
"ჯი-ეიჩ-ენი", ესაუბრა ლელა ბაღდავაძე
