შინაგან საქმეთა სამინისტროს ახალ ინიციატივას, რომლის მიხედვითაც, სისხლის სამართლის კოდექსში მკაცრდება სასჯელები დანაშაულის დაფარვის, დანაშაულის შეუტყობინებლობის, ჩვენების მიცემაზე უარის თქმისა და ცრუ ჩვენების მიცემისთვის, უფლებადამცველები დადებითად აფასებენ.
„ჯი-ეიჩ-ენთან“ საუბარში ადვოკატი ტარიელ კაკაბაძე ახალ ინიციატივას მიესალმება.
„ხშირია შემთხვევა, როცა ცრუ ჩვენების მიცემა, ცრუ დასმენა ხდება და ამის საფუძველზე, ხშირ შემთხვევაში, უდანაშუალო ადამიანი მიეცემა პასუხისგებაში. როცა მოწმე სასამართლოში მოდის, მან უნდა იცოდეს, რომ ცრუ ჩვენებისთვის დაისჯება. თუ ეს მას ეცოდინება, აღნიშნული შესაძლოა, შემაკავებელი ხასიათის იყოს და ცრუ ჩვენების მიცემამდე შესაძლოა, ის დაფიქრდეს.
ასევე ხშირია, შემთხვევა, როცა უმძიმესი დანაშაულის თვითმხილველი გამოძიებასთან არ თანამშრომლობს. უფრო მეტიც, დამნაშავეს მტკიცებულებათა გადამალვაში ეხმარება. ასეთ შემთხვევაში, ბრალდების მხარის ადრესატად შესაძლოა, უდანაშაულო ადამიანი იქცეს. აღნიშნული მსგავსი შემთხვევების შედეგად, საქმეზე ჭესმარიტების დადგენა რთულდება. ამ მხრივ თუ რეგულაციები გამკაცრდება, უარყოფითად ნამდვილად არ შევაფასებ.
ზოგადად, ჰუმანურობის მომხრე ვარ, თუმცა, ეს ის შემთხვევაა, როცა შესაძლოა, უდანაშაულო ადამიანის მსჯავრდება გამოიწვიოს ყველა იმ შემთხვევამ, რომელიც ზემოთ მოგახსენეთ. შესაბამისად, ამ ახალ ინიციატივას დადებითად შევაფასებ“, - აცხადებს კაკაბაძე.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს ახალ ინიციატივას, დროულს უწოდებს ადვოკატი დათუნა მოდებაძეც. მისი განცხადებით, აღნიშნული ცვლილება საზოგადოებრივი თვითშეგნებისთვის აუცილებელია.
„საუბარია დანაშაულის დაფარვასა და შეუტყობინებლობაზე სანქციების გაზრდაზე. აქამდე, თუ დაფარავდი, ან არ განაცხადებდი სისხლის სამართლის ისეთ დანაშაულს, რომელიც მძიმე, ან განსაკუთრებით მძიმე კატეგორიის იყო, პასუხისმგებლობა მხოლოდ მაშინ დგებოდა. ახლანდელი რედაქციით კი, ნაკლებად მძიმე დანაშაულის დაფარვასა და შეუტყობინებლობაზეც დგება პასუხისმგებლობა. ამას გარდა, ცრუ ჩვენებასა და ჩვენებაზე უარის თქმაზეც სანქციები მკაცრდება.
ამ ყველაფრის დადებითი მხარე იქნება ის, რომ საზოგადოებას უფრო მეტი პასუხისმგებლობა ექნება. უარყოფით მხარეს რაც შეეხება, ვინც დანაშაულს დაფარავს და არ განაცხადებს, მისთვის დადგება მკაცრი პასუხისმგებლობა.
საადვოკატო პრაქტიკით სულაც არ მაწყობს არც სანქციების გაზრდა და ამ საქმეებთან დაკავშირებით არც ქმედების დასჯადობის შემოღება, მაგრამ ჩემი აზრით, ეს ცვლილება საზოგადოების თვითშეგნებისთვის დროულია და ვფქირობ, ეფექტურიც იქნება", - აცხადებს მოდებაძე.
ცნობისთვის, შსს-ს დღეს მოქმედი კანონით, ყველა კატეგორიის (ნაკლებად მძიმე, მძიმე, განსაკუთრებით მძიმე) დანაშაულის დაფარვა/შეუტყობინებლობისთვის ერთი და იგივე სანქციაა გათვალისწინებული, რაც აღნიშნული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლას არაეფექტიანს ხდის. მოქმედი რედაქციის მიხედვით, როგორც ნაკლებად მძიმე, ასევე, მძიმე და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის დაფარვა/შეუტყობინებლობა ნაკლებად მძიმე კატეგორიის დანაშაულია და ისჯება: დაფარვა - 1-დან 3 წლამდე და შეუტყობინებლობა - 2-დან 4 წლამდე.
საკანონმდებლო ცვლილების საფუძველზე, ერთმანეთისგან იმიჯნება ნაკლებად მძიმე, მძიმე და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის დაფარვა/შეუტყობინებლობა და მათი სოციალური საშიშროების მიხედვით, შესაბამისი სანქციები წესდება. შედარებით მკაცრად დაისჯება მძიმე და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის დაფარვა/შეუტყობინებლობა. დღეს არსებული რედაქციისგან განსხვავებით, ცვლილების შემდეგ, განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის დაფარვა/შეუტყობინებლობა და მძიმე დანაშაულის შეუტყობინებლობა მძიმე კატეგორიის დანაშაული იქნება, რომლის ჩამდენი პირების მიმართ ვერ იქნება გამოყენებული პირობითი მსჯავრი.
სანქციები იზრდება, ასევე, ცრუ ჩვენების მიცემისა და ჩვენების მიცემაზე უარის თქმისთვის.
ცრუ ჩვენების კუთხით, პრაქტიკაში ყველაზე გავრცელებულ შემადგენლობაზე (ანგარება ან სხვა პირადი მოტივი) სანქციის ზედა ზღვარი იზრდება 2 წლით, რითაც აღნიშნული დანაშაული მძიმე კატეგორიის დანაშაულად იქცა, რომლის ჩამდენი პირის მიმართ ვერ იქნება გამოყენებული პირობითი მსჯავრი. ასევე, 2 წლით იზრდება სანქციის ზედა ზღვარი ჩვენების მიცემაზე უარის თქმისთვის, რითაც დანაშაული მძიმე კატეგორიის დანაშაულად იქცევა.
