“მიხეილ სააკაშვილის აღმასვლა და დაცემა”, - ამ სათაურით სტატიას გამოცემა „პოლიტიკო“ აქვეყნებს.
როგორც პუბლიკაციის ავტორი, ადრიან კარატნიცკი წერს, საქართველოს ექს-პრეზიდენტი კვლავ ახალ რევოლუციაზე ოცნებობს, რომელიც მის პოლიტიკურ ბედს შეცვლის
სტატიაში გაანალიზებულია მიხეილ სააკაშვილის პოლიტიკური საქმიანობა როგორც საქართველოში, ასევე უკრაინაში. მასში არის ექს-პრეზიდენტისა და ექს-გუბერნატორის მომავალი პოლიტიკური ბედის პროგნოზირების მცდელობაც.
„მე-2 ათასწლეულის დასაწყისში იგი დემოკრატიული გარდაქმნებისა და რეფორმების საერთაშორისო სიმბოლოს წარმოადგენდა, იყო აშშ-ის პრეზიდენტისა და ევროპელი ლიდერების ფავორიტი. დღეს კი მიხეილ სააკაშვილის პოპულარობა სუსტდება, მის წინააღმდეგ ორ სახელმწიფოში რამდენიმე სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული.
საქართველოს ექს-პრეზიდენტი და უკრაინის ოდესის ოლქის ყოფილი გუბერნატორი ორშაბათს, კიევის რესტორანში დააკავეს, თავი ჩარტერული რეისის თვითმფრინავში უკრეს და პოლონეთში გაამგზავრეს. მისი დეპორტაცია განხორციელდა უკრაინის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების თანახმად, რომელმაც ძალაში დატოვა ქვედა ინსტანციის სასამართლოს ვერდიქტი - მას უარი ეთქვა ლტოლვილის სტატუსის მინიჭებაზე.
მოკლედ, მიხეილ სააკაშვილი უკრაინიდან გააძევეს. მაგრამ ექს-პრეზიდენტისათვის უფრო უარესი იქნებოდა, საქართველოში მისი ექსტრადირება რომ მომხდარიყო, სადაც მიმდინარე წლის იანვარში მას დაუსწრებლად სამი წლით საპყრობილე მიუსაჯეს - ბანკირის მკვლელობის ჩამდენი შინაგან საქმეთა სამინისტროს მაღალჩინოსნების მფარველობის, სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების (2007 წლის ნოემბრის მიტინგის უმოწყალოდ დარბევის) და სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრების გაფლანგვის გამო.
არანაკლებ მკაცრია მიხეილ სააკაშვილის მიმართ უკრაინაში აღძრული სისხლის სამართლის საქმეც. გასული წლის დეკემბერში ყოფილმა გუბერნატორმა ორჯერ მოახერხა პატიმრობა თავიდან აეცილებინა: მას ბრალად ედება ექს-პრეზიდენტ ვიქტორ იანუკოვიჩის დანაშაულებრივი გარემოცვის წარმომადგენლებთან გარიგება. საბოლოოდ, მიხეილ სააკაშვილი მაინც დააკავეს, რამდენიმე დღე იზოლატორში იჯდა, შემდეგ კი შინა პატიმრობაში იყო.
რაც ყველაზე მთავარია, მიხეილ სააკაშვილის ქარიზმამ, რომ იგი ვითომდა კორუფციის წინააღმდეგ მებრძოლი მოუსყიდველი პიროვნებაა, ვერც საქართველოში და ვერც უკრაინაში მისი პოლიტიკური პოპულარობა ვერ უზრუნველყო.
საქართველოში მიხეილ სააკაშვილის პარტია კრიზისს განიცდის: „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ ორად გაიყო, ასევე გაიყვნენ 2017 წელს პარლამენტში არჩეული „ნაციონალი“ დეპუტატებიც. დღეს მიხეილ სააკაშვილის მომხრე ლოიალურ და პოპულისტ დეპუტატებს საკანონმდებლო ორგანოში მხოლოდ 6 ადგილი აქვთ, მაშინ როცა 2008 წელს მათ 119 ადგილი ჰქონდათ დაკავებული.
მიხეილ სააკაშვილის მიმართ მხარდაჭერა შესუსტდა უკრაინაშიც. ავტორიტეტული ფონდის - „დემოკრატიული ინიციატივის“ მიერ ჩატარებული გამოკითხვის შედეგად, ექს-გუბერნატორს მოსახლეობის მხოლოდ 16% ენდობა, 73%-ს კი მისი არ სჯერა. კლებულობს მიხეილ სააკაშვილის მიერ ორგანიზებული საპროტესტო მიტინგების მონაწილეთა რაოდენობაც. ბოლო ხანებში მათი რიცხვი 1000-დან 3 ათასამდე მერყეობდა, რაც სრულიად ვერ შეედრება ქართველი ლიდერის „ვარსკვლავური პერიოდის“ - „ვარდების რევოლუციის“ დროს ორგანიზებულ 100 ათასიან დემონსტრაციას, რომლის შემდეგ 96%-ის მხარდაჭერით იგი პრეზიდენტად აირჩიეს. 2008 წლის იანვარში იგი მეორედ გახდა საქართველოს მეთაური (ამჯერად უკვე ხმების 54%-ით).
დაცემული რეპუტაცია
პოლიტიკური სიმაღლიდან მიხეილ სააკაშვილის ვარდნას საკმაოდ ხანგრძლივი და სტაბილური ხასიათი ჰქონდა. ხელისუფლების პიკზე მისი ყოფნის პირველი ეტაპი მართლაც წარმატებული იყო: მან სახელმწიფო სტრუქტურებს კორუმპირებული ელიტა მოაშორა, გაატარა ეკონომიკური რეფორმები, მკვეთრად შეამცირა ბიუროკრატია და შთამბეჭდავ ეკონომიკურ ზრდას მიაღწია. მაგრამ პრეზიდენტობის მეორე ვადის დროს, საერთაშორისო ორგანიზაციების მონაცემებით, მიხეილ სააკაშვილი ლოიალურად უყურებდა ახალი კლეპტოკრატიის ზრდას და ხელს უწყობდა იმ ბიზნესმენებს, რომლებიც მის პოლიტიკურ პარტიასთან იყვნენ დაკავშირებულნი.
უკრაინაში რამდენადაც ფერმკრთალდებოდა მიხეილ სააკაშვილის საერთაშორისო რეპუტაცია და მისი გრანდიოზული ამბიციებიც შორეულ ოცნებებში გადადიოდა, იმდენად უფრო მწარე ხდებოდა მისი რიტორიკა უკრაინის ხელისუფლების ლიდერების წინააღმდეგ. საქართველოს ყოფილმა პრეზიდენტმა ვერ შეძლო [წარმატებული რეფორმატორის] იმიჯის დამტკიცება: ოდესის ოლქის გუბერნატორობის პერიოდში მიხეილ სააკაშვილმა ვერ მოიპოვა ადგილობრივი მოსახლეობის ისეთი მტკიცე და აუცილებელი მხარდაჭერა, რომელიც მას რეფორმების გატარებაში და კორუფციასთან ბრძოლაში დაეხმარებოდა. სამაგიეროდ, მიხეილ სააკაშვილმა ცენტრალური ხელისუფლება დაადანაშაულა, თითქოსდა კიევი მას რეფორმების გატარებაში დაბრკოლებებს უქმნიდა. არადა, მას, როგორც გუბერნატორს, მნიშვნელოვანი უფლებამოსილება გააჩნდა თავისი გეგმების განსახორციელებლად, მისი მხარდამჭერები იყვნენ ადგილობრივი პროკურორი და პოლიციის უფროსიც.
გუბერნატორობიდან გადადგომის შემდეგ მიხეილ სააკაშვილი ოპოზიციონერი გახდა. შექმნა პარტია „ახალი ძალების მოძრაობა“. მიუხედავად იმისა, რომ მას მხარს უჭერდნენ სხვა პოლიტიკური პარტიებიც (ულტრამემარჯვენეთა ჩათვლით), ანტიკორუფციული მიტინგები საკმაოდ მცირერიცხოვანი იყო. რადგან პროტესტები თანდათანობით დეპუტატების მიმართ ფიზიკურ შეურაცხყოფაში და თავდასხმებში გადაიზარდა, ექს-გუბერნატორი ბევრმა თანამოაზრემ მიატოვა და იგი მხოლოდ რამდენიმე მომხრე დეპუტატის, თანამემამულეებისა და პირადი მცველების ამარა დარჩა.
გასული წლის დეკემბერმა მიხეილ სააკაშვილის იმიჯს სენსაციური წარუმატებლობა მოუტანა: მისი ერთ-ერთი პარტიული თანაშემწე სევერიან დანგაძე დააკავეს, რომელსაც ბრალად წაუყენეს ფულის აღება ექს-პრეზიდენტ ვიქტორ იანუკოვიჩის დანაშაულებრივი გარემოცვის წევრისაგან. გამოქვეყნდა ფარულად ჩაწერილი სატელეფონო საუბრებიც, რომლითაც ირკვევა, რომ მიხეილ სააკაშვილი თანახმაა საპროტესტო გამოსვლები ვიქტორ იანუკოვიჩის დაჯგუფების წევრმა დააფინანსოს. ცხადია, მან უარყო გამოქვეყნებული მამხილებელი მასალები და განაცხადა, რომ უკრაინის ხელისუფლება პოლიტიკურად დევნის, თუმცა აშკარა გახდა, რომ მისი მეთოდები, რომლებითაც იგი საქართველოში რეფორმებს ატარებდა, თანამედროვე უკრაინისათვის მიუღებელია.
ექსტრავაგანტული გემოვნება
2013 წელს საქართველოდან გაქცევით მიხეილ სააკაშვილმა თავიდან აიცილა სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა, მაგრამ მისი აქტივების დიდი ნაწილი დააყადაღეს. ამის მიუხედავად, ყოფილ პრეზიდენტს უკრაინაში ყოფნისას ჰქონდა იმის ფული, რომ საპროტესტო მარშები დაეფინანსებინა, შეეძინა მრავალრიცხოვანი კარვები, დაექირავებინა დარბაზები ღონისძიებების ჩასატარებლად, ჰქონოდა თავისი პარტიის ოფისი, ჰყოლოდა მომსახურე პერსონალი და პირადი მცველები. გარდა ამისა, იგი ხელგაშლილად ცხოვრობდა - კიევის ცენტრში ექვსი ათასდოლარიანი ბინა ჰქონდა დაქირავებული.
მაგრამ საიდან ამდენი ფული? ასეთი გაუმჭვირვალობა არ შეესაბამებოდა იმას, რომ იგი თავის თავს ანტიკორუფციულ ჯვაროსან მებრძოლად წარმოსახავდა. სამწუხაროდ, უკრაინის დამოუკიდებელი ანტიკორუფციული ორგანიზაციები და ჟურნალისტები თავს იკავებდნენ მიხეილ სააკაშვილისათვის მწვავე კითხვების დასმისაგან.
ბედის ირონიით, საქართველოს ექს-პრეზიდენტის გაუმჭვირვალე [შემოსავლების] ფაქტმა ხელი შეუწყო იმ ბრალდებების დაჯერებას, რომ იგი მართლაც იღებდა ფულს მოსკოვის დანაშაულებრივი დაჯგუფებისაგან.
როგორც ჩანს, უახლოეს დღეებში გაირკვევა, დარჩება თუ არა მიხეილ სააკაშვილი პოლიტიკურ ფიგურად. ალბათ, ეს დამოკიდებული იქნება უკრაინისა და საქართველოს სასამართლოებზე, რომლებიც, პოლონეთში ნაპრეზიდენტალ-ნაგუბერნატორალის გაძევების მიუხედავად, მის წინააღმდეგ აღძრული საქმეების განხილვას გააგრძელებენ.
ერთი რამ აშკარაა: მიხეილ სააკაშვილის კარიერა სპირალურად ქვემოთ იწევს, თუმცა მისი საბოლოო გაუფასურება, ალბათ, არ მოხდება. ყოფილი პრეზიდენტი ყოველთვის იყო ხალხის მასებისთვის ადრენალინის მიმცემი და უფრო მეტად - რევოლუციის იდეების ჩამნერგავი. სხვათა შორის, ამას წინათ მან ერთ-ერთ ინტერვიუში კიდეც განაცხადა: „ვერანაირი სექსი ვერ შეედრება რევოლუციურ წარმატებას. რევოლუცია ეს უფრო დიდი რამეა, ვიდრე ადრენალინი“.
ექს-პრეზიდენტი ჯერ კიდევ ოცნებობს ახალ რევოლუციაზე და მას თავის პირად პოლიტიკურ ბედს უკავშირებს. ვარშავაში დეპორტირებისას მან განაცხადა: „მე პოლონეთი ძალიან მიყვარს, მაგრამ მე უკრაინისთვის და საქართველოსთვის ვიბრძვი“. დიახ, ყოფილ ქართველ ლიდერს საბრძოლო განწყობა აქვს, მაგრამ ამის მიუხედავად, მისი პოლიტიკური კარიერა უკვე ისეა დაცემული, რომ საეჭვოა, მან კვლავ მოახერხოს პოპულისტური დაპირებებით მოსახლეობის იმედიანი მზერის მიპყრობა.
მიხეილ სააკაშვილის დაცემა, საბოლოო ჯამში, მის მიერვე დაწყებული რევოლუციის წარმატების დადასტურებაა. პოსტკომუნისტურ სივრცეში ხალხმა ავტორიტარული და კორუმპირებული რეჟიმები დაამხო და საკმაოდ ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოება შექმნა. ამ წარმატებამ პოლიტიკური დისკურსი ქუჩიდან ექსპერტთა დონეზე და მასმედიის საშუალებებში გადაიტანა. მიმდინარეობს პოლიტიკური დისკუსიები, რაც დემოკრატიულ საზოგადოებაში ცვლილებების მთავარ ინსტრუმენტს წარმოადგენს.“, - ვკითხულობთ სტატიაში.
