“სომხეთის „დერეფნული იმედი“ კრახს განიცდის”, - ამ სათაურით აქვეყნებს სტატიას აზერბაიჯანული გამოცემა „ეხო“, რომელშიც საუბარია თბილისის მერისა და სომხეთის ელჩის შეხვედრის შესახებ.
„რატომ შეხვდა სომხეთის ელჩი თბილისის მერს? ალბათ იმიტომ, რომ კახა კალაძეს „ქართულ ოცნებაში“ გავლენა შენარჩუნებული აქვს“, - აღნიშნავს პუბლიკაციის ავტორი.
„საქართველოსა და სომხეთის ურთიერთობა კვლავ ყურადღების ცენტრშია: სომხეთის რესპუბლიკის ელჩი რუბენ სადოიანი თბილისის მერს შეხვდა, რომლის დროსაც ორი ქვეყნის დედაქალაქების - ერევნისა და თბილისის თანამშრომლობის საკითხები განიხილეს, გამოხატეს მზადყოფნა კონტაქტების გაღრმავების მიზნით. რუბენ სადოიანმა კახა კალაძე ერევნის 2800 წლისთავთან დაკავშირებით დაგეგმილ სადღესასწაულო ღონისძიებებზე მიიწვია.
რა თქმა უნდა, ერევნის 2800-წლოვანი იუბილეს თაობაზე ელჩმა რუბენ სადოიანმა ტყუილი იკადრა: ისტორიული ქრონიკები მოწმობენ, რომ ირევნის ციხე-სიმაგრე 1504-1511 წლებშია აშენებული ისმაილ-შაჰისა და მისი სარდლის რევანგულ-ხანის მიერ. სომხები მითებს იგონებენ, რომ ერევნის სომხურობა დაამტკიცონ: ქალაქის გარეუბანში ერთ-ერთ ბორცვზე ლურსმულდამწერლობიანი ქვა „აღმოაჩინეს“ და გამოაცხადეს - ერევანი ძველი ურარტუს ქალაქია და ჩვენს ერამდე 782 წელს არის დაარსებულიო! რასაკვირველია, სერიოზულ მკვლევარებს ამ თეორიის არ სჯერათ, მაგრამ სომეხი ფალსიფიკატორები არ ჩერდებიან.
კაცმა რომ თქვას, ამ შემთხვევაში მთავარი სულ სხვაა: რუბენ სადოიანისა და კახა კალაძის შეხვედრა მოხდა იმ დროს, როცა საქართველო-სომხეთს შორის არაერთგვაროვანი პროცესები მიდის. კახა კალაძე, რა თქმა უნდა, თბილისის მერია და იგი საგარეოპოლიტიკურ საკითხებს არ წყვეტს, მაგრამ, ცხადია, მას მმართველ „ქართულ ოცნებაში“ გარკვეული გავლენა შენარჩუნებული აქვს. ერევანი კი, შეგახსენებთ, „ქართული ოცნებისაგან“ „სომხური ოცნების“ - „ზემო ლარსის ალტერნატიული გზის“ საკითხთან დაკავშირებით გაგრძელებას ელოდებიან.
ამ დღეებში „ქართულ დერეფნებში სომხური ოცნების“ განხორციელებაზე ლაპარაკი თვით პრემიერ-მინისტრმა კარენ კარაპეტიანმაც დაიწყო: დავოსში ყოფნისას მან ქართველ ჟურნალისტებს ასე განუცხადა - „სომხეთს სურს რომ საქართველოზე გამავალი სატრანზიტო გზა სტაბილური იყოს, რადგან მასზე ქვეყნის ეკონომიკაა დამოკიდებულიო“. თუმცა მან ცხინვალის მიმართულებაზე დასმულ კითხვას ორჭოფულად უპასუხა - „ბუნებრივია, ჩვენ ვთხოვთ მეზობლებს და მეგობრებს, რათა ტვირთების მოძრაობა არ შეფერხდეს და ეს ორივე მხარისთვის კარგი იქნება - როგორც ქართველებისთვის, ასევე სომხებისთვისო“. მოკლედ, კარენ კარაპეტიანმა დაკონკრეტებისაგან თავი შეიკავა.
ექსპერტები ამბობენ, რომ „ზემო ლარსის“ ერთადერთი რეალური ალტერნატივა მხოლოდ ცხინვალის მარშრუტია - „ტრანსკამი“, ანუ ტრანსკავკასიური ავტომაგისტრალი. ამ გზასთან დაკავშირებით კი ბოლო დროს უამრავი მითქმა-მოთქმა და ხმები დადის. სომხები იმედები აქვთ, მაგრამ, როგორც ჩანს, მათი ოცნება სამომავლოდ ვერ განხორციელდება. და ეს თვით რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ გრიგორი კარასინმა დაადასტურა გაზეთ „კომერსანტის“ ინტერვიუში: „ჩვენ საქართველოს ხელისუფლება თავიდანვე გავაფრთხილეთ, რომ რუსეთთან ურთიერთობის აღდგენა არ ეხება დამოუკიდებელი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთისადმი ჩვენი დამოკიდებულების შეცვლას. ეს მათ ხარჯზე არ მოხდება“. ცხადია, ამ პირობებში კომპრომისების მიღწევის შესაძლებლობა ნულის ტოლია.
ამას წინათ სიტუაცია უფრო მეტად გაამწვავა თვითონ რუსეთის მოქმედებამაც: სახელმწიფო სათათბირომ რუსეთ-სამხრეთ ოსეთის 2017 წელს ხელმოწერილი შეთანხმების რატიფიცირება მოახდინა, რომელიც ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის“ („ვაი-სახელმწიფოს“) სამხედრო ქვედანაყოფების რუსეთის არმიაში გაერთიანებას ითვალისწინებს. ბუნებრივია, ამის თაობაზე საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ პროტესტი განაცხადა (...).
განა ასეთ სიტუაციაში სომხეთს რუსეთისაკენ საქართველოზე გავლით სატრანსპორტო დერეფნების სწრაფი გახსნის იმედი უნდა ჰქონდეს? საკითხი კვლავ ღიად რჩება, მით უმეტეს, რომ ეს დერეფნები საქართველოს იმდენად არ სჭირდება, რამდენადაც თვითონ სომხეთს. შესწირავს თუ არა თბილისი მეზობლის სურვილებს თავის საკუთარ ეროვნულ ინტერესებს? აი, ეს კითხვა უკვე რიტორიკულია“- ვკითხულობთ სტატიაში.
ამავე თემას ეხება აგრეთვე კიდევ ერთ აზერბაიჯანულ გაზეთ "კასპიიში" გამოქვეყნებული სტატია „ვარიანტები არ არის: რუსეთმა სომხეთის თხოვნას ყურადღება არ მიაქცია“
