ფინანსთა მინისტრმა ნოდარ ხადურმა მთავრობის სხდომაზე „საქართველოს 2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ" კანონპროექტი წარადგინა.
„საქართველოს 2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ" კანონპროექტის მიხედვით განისაზღვრება 2015 წლის განმავლობაში მისაღები შემოსავლებისა და გასაწევი გადასახდელების მაჩვენებლები.
ისევე, როგორც 2013-2014 წლების ბიუჯეტები, 2015 წელსაც სახელმწიფო ბიუჯეტი მთლიანად ემსახურება სამთავრობო პროგრამის - „ძლიერი, დემოკრატიული, ერთიანი საქართველოსთვის" შესრულებას, რამაც უნდა უზრუნველყოს მოსახლეობის სოციალური დაცვა და ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება. ბიუჯეტის პროექტში შენარჩუნებულია სოციალურ და ეკონომიკის წამახალისებელ პროგრამებზე ორიენტაცია, რაც აისახება შესაბამისი სამინისტროების ასიგნებებში.
აღსანიშნავია, რომ წარმოდგენილი პროექტი არის 2015 წლის ბიუჯეტის პროექტის პირველადი ვარიანტი და მის გადამუშავებაზე ოქტომბრის განმავლობაში აქტიური მუშაობა გაგრძელდება როგორც სამინისტროებთან, ასევე პარლამენტის შესაბამის კომიტეტებთან ერთად და საბოლოო პროექტში, არსებული მაკროეკონომიკური პარამეტრების ფარგლებში მაქსიმალურად დაფინანსდება ის პროგრამები, რომლებიც უზრუნველყოფს მოსახლეობის სოციალურ კეთილდღეობასა და ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას.

ძირითადი მაკროეკონომიკური მაჩვენებლები

2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტის შემუშავებისას მხედველობაში იქნა მიღებული ქვეყნის ეკონომიკის ზრდის მაჩვენებელი მიმდინარე წლის განვლილ პერიოდში და მომავალი წლის პროგნოზები. მიმდინარე წელს ეკონომიკაში მიმდინარე ტენდენციებთან დაკავშირებით ინფორმაცია ვრცლად არის წარმოდგენილი სახელმწიფო ბიუჯეტის თანდართულ მასალებში (2014 წლის ბიუჯეტის შესრულების მიმდინარეობა). მომავალი წლის ფისკალური და მაკროეკონომიკური მაჩვენებლები კონსერვატიული მიდგომით არის დაგეგმილი და 2015 წლისთვის მშპ-ს რეალური ზრდის პროგნოზი 5.0%-ს, ხოლო მშპ-ს დეფლატორი 4,0%-ს შეადგენს. საშუალოვადიან პერიოდში ეკონომიკის რეალური ზრდის პროგნოზი 5,5%-ის ფარგლებშია მოსალოდნელი, ხოლო მშპ-ს დეფლატორი 3,5%-4,0%-ის ფარგლებში
მაკროეკონომიკური მაჩვენებლებიდან გამომდინარე 2015 წლის ნომინალური მშპ-ს მოცულობა 31,8 მლრდ ლარს შეადგენს, ხოლო 2018 წლისთვის მისი პროგნოზირებულია მისი გაზრდა 41,6 მლრდ ლარამდე.
მაკროეკონომიკური პარამეტრების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მაჩვენებელს წარმოადგენს საბიუჯეტო დეფიციტის მოცულობა. საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან არსებული შეთანხმების მიხედვით, 2015 წლისთვის აღნიშნული მაჩვენებელი არ უნდა იყოს მშპ-ს 3,0%-ზე მაღალი (GFSM-1986 მიხედვით) და სწორედ აღნიშნული მაჩვენებლის ფარგლებშია წარმოდგენილი 2015 წლის ბიუჯეტი. მომდევნო წლებში დაგეგმილია საბიუჯეტო დეფიციტის კლებადი ტენდენციის შენარჩუნება და მისი მოცულობა 2018 წლისთვის არ გადააჭარბებს მშპ-ს 2,0%-ს.
არსებული მაკროეკონომიკური პროგნოზების გათვალისწინებით 2015 წელს ნაერთი ბიუჯეტის საგადასახადო შემოსავლების მაჩვენებელი 7 890.0 მლნ ლარს შეადგენს, რაც მშპ-ს 24,8%-ია.

სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლები

საქართველოს 2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შემოსავლების საპროგნოზო მაჩვენებელი 7 930.0 მლნ ლარით განისაზღვრა.

სახელმწიფო ბიუჯეტის საგადასახადო შემოსავლების საპროგნოზო მაჩვენებელი 7 460.0 მლნ ლარით განისაზღვრა, რაც მთლიანი შიდა პროდუქტის 23.5%-ს შეადგენს.

გადასახადების საპროგნოზო მაჩვენებლები ცალკეული გადასახადების სახეების მიხედვით შემდეგია:

• საშემოსავლო გადასახადის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 2 070.0 მლნ ლარით, რაც მშპ-ის 6.5 პროცენტს შეადგენს;
• მოგების გადასახადის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 906.0 მლნ ლარით, რაც მშპ-ის 2.8 პროცენტია;
• დამატებული ღირებულების გადასახადის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 3 534.0 მლნ ლარით, რაც მშპ-ის 11.1 პროცენტს შეადგენს;
• აქციზის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 808.0 მლნ ლარის ოდენობით, რაც მშპ-ის 2.5 პროცენტს შეადგენს;
• იმპორტის გადასახადის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 117.0 მლნ ლარით, რაც მშპ-ის 0.4 პროცენტს შეადგენს;
• სხვა გადასახადის საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 25.0 მლნ ლარით.

2015 წლისთვის გრანტების საპროგნოზო მაჩვენებელი განისაზღვრა 180.0 მლნ ლარით, მათ შორის საბიუჯეტო გრანტები 85.0 მლნ ლარი, ხოლო საინვესტიციო (ხარჯზე მიბმული) გრანტები 95.0 მლნ ლარი;
2015 წლისთვის სახელმწიფო ბიუჯეტის სხვა შემოსავლების საპროგნოზო მაჩვენებელი განსაზღვრულია 290.0 მლნ ლარის ოდენობით, რაც მიმდინარე წლის გეგმასთან შედარებით 65,0 მლნ ლარით ნაკლებია (შემცირებულია დივიდენდებიდან და ჯარიმებიდან მისაღები სახსრები);

არაფინანსური აქტივების კლების სახით მისაღები თანხების გეგმა განსაზღვრულია 80,0 მლნ ლარის ოდენობით;

ფინანსური აქტივების კლების მაჩვენებელი განისაზღვრა 70,0 მლნ ლარის ოდენობით, რაც მთლიანად წარმოადგენს წინა წლებში სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გაცემული სესხების დაბრუნებას;

ვალდებულებების ზრდის სახით მისაღები სახსრების გეგმა განსაზღვრულია 1 320.0 მლნ ლარის ოდენობით, მათ შორის:

• საინვესტიციო პროექტების დასაფინანსებლად მიღებული გრძელვადიანი, შეღავათიანი კრედიტები - 680.0 მლნ ლარი;
• მსოფლიო ბანკის და სხვა საერთაშორისო საფინანსო ორგანიზაციების საბიუჯეტო კრედიტები - 240,0 მლნ ლარი;
• სახაზინო ვალდებულებებისა და სახაზინო ობლიგაციების ემისიით და მათი დაფარვის შედეგად საშინაო სახელმწიფო ვალდებულებების წმინდა ზრდა - 400,0 მლნ ლარი;

წარმოდგენილი კანონპროექტის მიხედვით 2015 წელს მისაღები შემოსულობების მთლიანი მაჩვენებელი განსაზღვრულია 9 400.0 მლნ ლარის ოდენობით, ხოლო გადასახდელების გეგმა შეადგენს 9 350.0 მლნ ლარს, რისი გათვალისწინებითაც გათვალისწინებულია სახელმწიფო ხაზინის ერთიან ანგარიშზე განთავსებული თავისუფალი ნაშთის დაგროვება 50.0 მლნ ლარის ოდენობით.

სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებები

სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებები განისაზღვრა 9 350.0 მლნ ლარის ოდენობით, მათ შორის: საბიუჯეტო სახსრები შეადგენს 8 575.0 მლნ ლარს, გრანტები 95.0 მლნ ლარს, ხოლო კრედიტები 680.0 მლნ ლარს.
სახელმწიფო ბიუჯეტის ხარჯების ჯამური მოცულობა შეადგენს 7 891.0 მლნ ლარს, მათ შორის:

• შრომის ანაზღაურება - 1 372.4 მლნ ლარი;
• საქონელი და მომსახურება - 912.2 მლნ ლარი;
• პროცენტი - 360.1 მლნ ლარი;
• სუბსიდიები - 204.5 მლნ ლარი;
• გრანტები - 1 171.6 მლნ ლარი;
• სოციალური უზრუნველყოფა - 2 653.0 მლნ ლარი;
• სხვა ხარჯები - 1 217.3 მლნ ლარი.

შრომის ანაზღაურების მუხლით გათვალისწინებული ასიგენებები გაზრდილია 53,7 მლნ ლარით, მაგრამ აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული ზრდა არ არის დაკავშირებული რომელიმე უწყებაში ხელფასების მატებასთან.

საჯარო სამართლის იურიდიული პირების ნაწილი, ბიუჯეტიდან მიმდინარე ხარჯებისთვის გამოყოფილ თანხას ხარჯავდა "სუბსიდიები"-ს მუხლით და არ იყო დეტალურად გაშიფრული თუ რამდენი იხარჯებოდა მათ შრომის ანაზღაურებაზე და სხვა მიმდინარე ხარჯებზე, რის საშუალებასაც იძლეოდა მოქმედი კანონმდებლობა.
ბიუჯეტის გამჭირვალობის გაზრდის მიზნით, საჯარო სამართლის იურიდიული პირების ნაწილის მიმდინარე ხარჯების დაფინანსება, ნაცვლად სუბსიდიის მუხლისა გათვალისწინებულია ეკონომიკური კლასიფიკაციის შესაბამის მუხლებში, რის გამოც მხოლოდ კულტურის სამინისტროში შრომის ანაზღაურების ფონდი გაზრდილია 49,9 მლნ ლარით, ხოლო სუბსიდიები შემცირებულია 53,1 მლნ ლარით.

არაფინანსური აქტივების ზრდის მუხლით გათვალისწინებულია - 765.7 მლნ ლარი, ხოლო ფინანსური აქტივების ზრდის მუხლით გამოყოფილია - 284.1 მლნ ლარი;
ვალდებულებების კლება შეადგენს 409.2 მლნ ლარს, საიდანაც 346.0 მლნ ლარი მიმართული იქნება საგარეო სახელმწიფო ვალდებულებების დაფარვაზე, ხოლო 63.2 მლნ ლარი - საშინაო სახელმწიფო ვალდებულებების დაფარვაზე.

წარმოდგენილი პროექტით გათვალისწინებული ასიგნებები მხარჯავი დაწესებულებების მიხედვით შემდეგნაირად არის გადანაწილებული:

• შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დაფინანსება გაზრდილია 92,0 მლნ ლარით და შეადგენს 2 750,0 მლნ ლარს (ბიუჯეტის მთლიანი გადასახდელების 29,4%). აღნიშნული თანხის ფარგლებში გათვალისწინებულია:
• სოციალური დაცვისა და საპენსიო უზრუნველყოფისათვის - 2 010,0 ათასი ლარი;
• ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამებისთვის - 652,6 მლნ ლარი;
• სამედიცინო დაწესებულებათა რეაბილიტაციისა და აღჭურვისათვის - 35,0 მლნ ლარი;
2015-2016 წლებში დაგეგმილი რეფორმების ფარგლებში განხორციელდება არსებული სოციალური გასაცემლების დახვეწა, მიზნობრივ ჯგუფებზე მეტი შედეგების მისაღწევად. გაგრძელდება საპენსიო და სხვა სოციალური გასაცემლების მოცულობების ეტაპობრივი ზრდა.

• რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროსთვის გამოყოფილია 955,0 მლნ ლარი (გაზრდილია 80,0 მლნ ლარით), რომლის ფარგლებშიც გათვალისწინებულია:
• საგზაო ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებისათვის - 588,3 მლნ ლარი;
• რეგიონული და მუნიციპალური ინფრასტრუქტურის რეაბილიტაციისათვის - 216,9 მლნ ლარი;
• წყალმომარაგების ინფრასტრუქტურის აღდგენა-რეაბილიტაცია - 140,6 მლნ ლარი;
• განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 828,9 მლნ ლარი (გაზრდილია 74,6 მლნ ლარით), მათ შორის:
• ზოგადი განათლების დასაფინანსებლად - 479,8 მლნ ლარი;
• პროფესიული განათლების დასაფინანსებლად - 36,0 მლნ ლარი;
• უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო პროგრამების დასაფინანსებლად - 155,0 მლნ ლარი;
• საგანმანათლებლო დაწესებულებათა ინფრასტრუქტურის განვითარებისათვის - 110,0 მლნ ლარზე მეტი;
ზოგადი განათლების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით დაგეგმილი რეფორმების ფარგლებში 2015-2016 წლებში ეტაპობრივად განხორციელდება საჯარო სკოლების მასწავლებელთა ხელფასების ზრდა;

• თავდაცვის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 625,0 მლნ ლარი (სსიპ - სამეცნიერო-ტექნიკური ცენტრ - დელტას და მისი კონტროლს ქვეშ მყოფი სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტების დაფინანსება გადატანილია ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროში, ხოლო ვეტერანთა საქმეების დეპარტამენტი წარმოდგენილია დამოუკიდებელ მხარჯავ დაწესებულებად);
• შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 600,0 მლნ ლარი;
• სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთვის გამოყოფილია 291,0 მლნ ლარი, რაც მიმდინარე წლის გეგმაზე 27,5 მლნ ლარით მეტია. გამოყოფილი თანხის ფარგლებში გათვალისწინებულია:
• სამელიორაციო და საირიგაციო სისტემების განვითარებისათვის - 100,0 მლნ ლარამდე;
• შეღავათიანი აგროკრედიტებისათვის - 36,0 მლნ ლარი;
• მცირემიწიან ფერმერთა საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობისათვის - 50,0 მლნ ლარი;
• სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 155,0 მლნ ლარი;
• ენერგეტიკის სამინისტროსათვის გამოყოფილია 135,0 მლნ ლარი (მშ. გაზიფიცირება 20,0 მლნ ლარი);
• ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროსათვის გამოყოფილია 120,0 მლნ ლარი, (მშ. პროგრამა „აწარმოე საქართველოში" 20,0 მლნ ლარი);
• საგარეო საქმეთა სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 100,0 მლნ ლარი;
• კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 85,0 მლნ ლარი;
• იუსტიციის სამინისტროსთვის გამოყოფილია 65,0 მლნ ლარი;
• ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა და განსახლების სამინისტროსთვის გამოყოფილია 60,0 მლნ ლარი;
• სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროსთვის გამოყოფილია 55,0 მლნ ლარი, რაც 2014 წლის ბიუჯეტის მოცულობის ანალოგიურია.
• გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 35,0 მლნ ლარი;
• სხვა მხარჯავი დაწესებულებების დაფინანსების მოცულობები, უმეტეს შემთხვევაში, შენარჩუნებულია მიმდინარე წლის დონეზე;
• რეგიონებში განსახორციელებელი პროექტების ფონდისა და სოფლის მხარდაჭერის პროგრამისათვის ჯამში გათვალისწინებულია 300,0 მლნ ლარი;
• მიმდინარე წელთან შედარებით, გაზრდილია მთავრობის სარეზერვო ფონდი და შეადგენს 70,0 მლნ ლარს.

ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულებისათვის გადასაცემი ტრანსფერის მოცულობა გაზრდილია 54,1 მლნ ლარით და შეადგენს 850,0 მლნ ლარს. აღსანიშნავია, რომ ამ ეტაპზე კიდევ მიმდინარეობს ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსის შესაბამისად შექმნილი ახალი მუნიციპალიტეტების სტატისტიკური მონაცემების დაზუსტება, რის შემდგომაც, გათანაბრებითი ტრანსფერების მოცულობები, შესაძლებელია, დაკორექტირდეს.