სურამის ფსიქიატრიულ სტაციონარში არსებული მდგომარეობის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით ფსიქიკური ჯანდაცვის პროფესიული თემი საქართველოს პრემიერ- მინისტრსა და შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრს მიმართავს.
„სურამის ფსიქიატრიულ სტაციონარში არსებული მდგომარეობის ირგვლივ ბოლო დროს განვითარებული მოვლენების გამო ვთვლით, რომ პროფესიულ თემს აქვს მორალური ვალდებულება აქტიურად ჩაერთოს ამ პრობლემის მოგვარების პროცესში.
მოგახსენებთ, რომ წლების მანძილზე ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და ადამიანის უფლებების დაცვის საკითხებზე მომუშავე არასამთავრობო და საერთაშორისო ორგანიზაციებს არაერთხელ გაუმახვილებიათ ყურადღება ფსიქიატრიულ ინსტიტუციებში არსებულ სავალალო პირობებზე და ამ პრობლემების გადაჭრის აუცილებლობაზე.
სახალხო დამცველის 2005-2016 წლებში გამოქვეყნებულ პრაქტიკულად ყველა ანგარიშში შესულია ინფორმაცია ფსიქიატრიულ საავადმყოფოებში არსებული მძიმე მდგომარეობის შესახებ. ჯერ კიდევ 2005 წლის ანგარიშში ჩაწერილი იყო, რომ „არასაკმარისი დაფინანსების გამო ამ დაწესებულებებში არსებული პირობები ერთნაირად შეურაცხმყოფელი და მძიმეა როგორც აქ არსებული პაციენტებისთვის, ასევე პერსონალისთვის.“ ხოლო 2015 წლის ანგარიშში კი უკვე მკაფიოდაა მითითებული, რომ „ზოგიერთ დაწესებულებაში არსებული ფიზიკური გარემო და სანიტარულ-ჰიგიენური მდგომარეობა არა მხოლოდ ხელს არ უწყობს ხელსაყრელი თერაპიული გარემოს შექმნას, არამედ ქმნის ისეთ ვითარებას, რომელიც ხშირ შემთხვევაში შეიძლება გაუტოლდეს არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობას“.
ამ წლების მანძილზე ფსიქიკური ჯანმრთელობის სფეროში მნიშვნელოვანი დადებითი ნაბიჯები გადაიდგა: შეიქმნა დარგის განვითარების სტრატეგიული გეგმა, მიმდინარეობს მუშაობა სერვისის სტანდარტებზე, დაიხვეწა ფსიქიკური ჯანმრთელობის სახელმწიფო პროგრამა, შემუშავდა რეკომენდაციები ფსიქიატრიულ დაწესებულებებში სარეაბილიტაციო პროგრამების დასანერგად, 2018 წელს 5 მილიონით გაიზრდა დაფინანსება, რაც სათემო სერვისების განვითარებას მოხმარდა.
მიუხედავად ამისა, არსებული მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად ბევრად მეტი ძალისხმევაა საჭირო. ბუნებრივია, პირველ რიგში, პაციენტების ყოფითი და მათზე ზრუნვის პირობებია გამოსასწორებელი, თუმცა მსგავსი დაწესებულებების და თერაპიული პრაქტიკის არსებობა აღრმავებს სტიგმას როგორც ფსიქიკური აშლილობის მქონე პირების, ასევე ფსიქიკურ ჯანდაცვაში მომუშავე სპეციალისტების და მთლიანად დარგის მიმართ.
ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, მიგვაჩნია, რომ პროფესიული თემი აქტიურად უნდა ჩაერთოს მიმდინარე პროცესებში, რათა დაგეგმილი ცვლილებები შესაბამისობაში მოდიოდეს ქვეყნის გაცხადებულ კონცეფციასა და სტრატეგიასთან, ასევე დაცული იყოს როგორც პაციენტთა, ისე დარგში მომუშავე პერსონალის უფლებები და ღირსება. ამასთან, აუცილებელია პროფესიული მონიტორინგი გაეწიოს ახალი ფსიქიატრიული დაწესებულების მშენებლობის და ამ დაწესებულებებში სერვისების განვითარების პროცესსაც.
„ალიანსი უკეთესი ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის“, „გლობალური ინიციატივა ფსიქიატრიაში-თბილისი“, „საქართველოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის კოალიცია“, „საქართველოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის ასოციაცია“, „ასოციაცია რეფორმა ფსიქიატრიაში“ სრულ მზადყოფნას აცხადებენ, მონაწილეობა მიიღონ და ჩაერთონ ამ ურთულესი პრობლემის მოგვარების პროცესში და უფრო მეტიც, ვთვლით, რომ ეს ჩვენი პროფესიული პასუხიმგებლობაა“, აღნიშნულია ფსიქიკური ჯანდაცვის პროფესიული თემის მიმართვაში.
