ცხინვალის რეგიონში მდებარე ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლის, თირის სამონასტრო კომპლექსის სავალალო მდგომარეობაზე სეპარატისტული სამხრეთ ოსეთის ე.წ. ბეჭდვისა და ინფორმაციის კომიტეტი წერს.
"თირის მონასტერი უკიდურესად სავალალო მდგომარეობაში იმყოფება. მონასტერი რესტავრაციას საჭიროებს: სახურავიდან ჩამოდის წყალი, კედლები დაბზარულია, მე -14 საუკუნეში დაწერილი ფრესკები, რომელთა ანალოგიც სამხრეთ ოსეთში არ მოიპოვება ასევე რესტავრაციას საჭიროებენ",_ წერს ინფორმაციის კომიტეტი.
შეგახსენებთ, რომ მაჩაბელთა საგვარეულო საძვალე - თირის მონასტერი, ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლია. სამონასტრო კომპლექსი მდებარეობს შიდა ქართლში, ცხინვალის რაიონში, სოფელ მონასტერთან ისტორიულ შიდა ქართლში.
კომპლექსის შენობათაგან ყველაზე ადრინდელია XIII საუკუნის II ნახევრის ღვთისმშობლის ეკლესია. ვახუშტის მიხედვით, "თამარაშენს ზეით ერთვის თირის მონასტრის ხევი. ამის დასავლეთით არს, მთაში, თირის მონასტერი, უგუმბათო, არამედ ფრიად კეთილშენი, კეთილს ადგილს. ზის წინამძღვარი".
ისტორიული სახელწოდება "თირი", როგორც ჩანს, მომდინარეობს ამ ადგილებში არსებული ქარაფების ძველი სახელწოდებიდან - თირის კლდე იგივე ქვიშაქვის კლდეა.
სულხან-საბას განმარტებით, - "თირი არს კლდე ლბილი და ადვილ სათლელი". ძეგლი თარიღდება XIII საუკუნის დასასრულით. სამხრეთ მინაშენის დასავლეთ კედელზე ასომთავრული წარწერაა: "ქ.მოლარეთ უხუცესისა ხელას ერთგ(ულსა), მახატლიშვილსა, ბევროზს სეუნდოს ღმერთმან".
ჩრდილოთ მხარეს მინაშენის დასავლეთ შესასვლელის ტიმპანზე ამოკვეთილია მხედრული წარწერა:
"შეწევნითა ღვთისათა მეოხებითა თავდების ღვთისმშობლისათა, ჩვენ თაქთაქიძემ, მროველ ეპისკოპოზმან ფილიპემ, არდაშელმა, ჩვენ ელიზბარ, აღვაშენეთ საყდარი ესე წმიდისა ნიკოლოზისა. სულისა ჩვენისა სახსრად. ოდეს ბედნიერის ხელმწიფისგან ჩვენს ნათევსავთა სასაფლაოდ, სამკვდროდ, სამამულოდ მოსცემოდა ესე მონასტერი, მამა-პაპანი მარხეულ იყვნეს, მათი მოშლა აღარ იქმნებოდეს, საყდარი აღვაშენეთ, სასაფლაოს შეუმატეთ, ქრონიკონს ტო".
