თსუ-ს ანალიზისა და პროგნოზირების ცენტრი ეროვნული ვალუტის გაუფასურების თემას ეხმიანება და აცხადებს, რომ სავალუტო ბაზარზე სექტემბერშიც და ოქტომბერშიც განხორციელებული ვაჭრობის შედეგებით ნათლად ჩანს, რომ ბოლო თვეებში კომერციული ბანკების მიერ გაზრდილი იყო მოთხოვნა აშშ დოლარზე.
"საზოგადოებაში გაჩენილი აზრი, თითქოს ამ პროცესში დამნაშავე მხოლოდ სახელმწიფო ბიუჯეტია თავისი ხარჯვითი პოლიტიკით, არამართებულია, რადგან წინასწარი პროგნოზირების მოდელების გამოყენებით ეროვნულ ბანკს აქვს ყველა მექანიზმი იმისათვის, რომ დროული რეაგირება მოახდინოს და მსგავსი რყევები დააბალანსოს და აღკვეთოს მოკლევადიან პერიოდში.
ბოლო თვეების განმავლობაში ძალიან საინტერესო ტენდენციები შეინიშნებოდა სავალუტო ბაზარზე. კერძოდ, აშშ დოლარით განხორციელებული ვაჭრობის შედეგების მიხედვით სექტემბერში კომერციული ბანკების მიერ შესყიდული აშშ დოლარის მოცულობამ 982 774 ათასი აშშ დოლარი შეადგინა, ხოლო გაყიდული დოლარის მოცულობამ კი - 979 348 ათასი აშშ დოლარი, ანუ შესყიდული დოლარების მოცულობამ სექტემბრის თვეში გაყიდული დოლარების მაჩვენებელს 3 425 ათასი აშშ დოლარით გადააჭარბა. ანალოგიური ტენდენცია შეინიშნებოდა ოქტომბერშიც. კერძოდ, კომერციული ბანკების მიერ შესყიდული დოლარები ოქტომბერში შეადგენდა 1 043 901 ათას აშშ დოლარს, ხოლო გაყიდვები კი - 1 015 016 ათას აშშ დოლარს. ანუ ოქტომბრის თვეში კომერციულმა ბანკებმა 28 885 ათასი აშშ დოლარით მეტი შეისყიდეს, ვიდრე გაყიდეს. სავალუტო ბაზარზე სექტემბერშიც და ოქტომბერშიც განხორციელებული ვაჭრობის შედეგებით ნათლად ჩანს, რომ ბოლო თვეებში კომერციული ბანკების მიერ გაზრდილი იყო მოთხოვნა აშშ დოლარზე", - აცხადებენ თსუ-ს ანალიზისა და პროგნოზირების ცენტრში.
მათივე ინფორმაციით, თუ ლარზე მოქმედ მაკროეკონომიკურ ფაქტორების განხილვა საზღვარგარეთიდან გზავნილების და საგარეო ვაჭრობის ტენდენციებს გაანალიზება მოხდება, აღმოჩნდება, რომ ბოლო პერიოდში გაზრდილია იმპორტის მოცულობები, შემცირებულია ფულადი გზავნილები (ჩარიცხვები) და პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები.
"რის შედეგადაც გაიზარდა ქვეყნიდან უცხოური ვალუტის გადინება, ხოლო მისი შემოდინება კი პირიქით - შემცირდა. თუმცა უნდა ითქვას ისიც, რომ არც შემოსული სავალუტო ნაკადების სიმცირე და არც ბიუჯეტის ბოლო თვეების ხარჯვითი ნაწილის ზრდა არ არის იმ დონის, რომ ეროვნული ვალუტის გაცვლითი კურსის გრძელვადიანი ვარდნა გამოიწვიოს.
ამ პროცესს ისიც ემატება, რომ გარკვეული ჯგუფები შეგნებულად აჩენენ საზოგადოებაში მოლოდინს თითქოს ეროვნულ ბანკს 2 მილიარდის მოცულობის სავალუტო რეზერვების გახარჯვა მოუწევს ლარის კურსის ვარდნის შესაჩერებლად.
ცენტრის თვალთახედვით, აღნიშნულ პროცესში ეროვნული ბანკის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები და განხორციელებული მოქმედებები მკვეთრად არასაკმარისია. კერძოდ, აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ გაუფასურების შემცირების მიზნით 2014 წლის 2 დეკემბერს ეროვნულმა ბანკმა აუქციონზე გამოიტანა 40 მლნ აშშ დოლარი, თუმცა ეროვნულმა ვალუტამ კვლავ განაგრძო ვარდნა და 1 აშშ დოლარი დაფიქსირდა 1,8604 ლარის დონეზე, 3 დეკემბერს ეროვნულმა ბანკმა ჯერ 91 დღიანი სადეპოზიტო სერტიფიკატების ბაზარზე 35 მლნ ლარის ნომინალური ღირებულების ფასიანი ქაღალდები გაყიდ. თუმცა ამ დოზით ეროვნული ბანკის ჩარევა არ აღმოჩნდა საკმარისი დალარის კურსი კვლავ დაეცა - 1 აშშ დოლარმა შეადგინა 1,8616 ლარი. საჭიროა გაცილებით უფრო მოქნილი და გაბედული პოლიტიკის გატარება. შეიძლება ითქვას, რომ შარშანდელი გამოცილების გათვალისწინებით ამ რაოდენობის თანხების გაშვება მიმოქცევაში ან ამოღება არ არის საკმარისი პრობლემის აღმოსაფხვრელად. ხოლო ის პანიკა, რაც დღეს საზოგადოებაში სუფევს, ლარის გაუფასურებასთან დაკავშირებით არის გადაჭარბებული და არასწორი ინფორმაციის გავრცელების შედეგი. წლევანდელი სიტუაცია არსებითად განსხვავდება 2013 წლის მდგომარეობისაგან და წელს ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით ეროვნულ ბანკს გააჩნია ყველა ინსტრუმენტი იმისათვის რომ მიმდინარე პერიოდში უზრუნველყოს ეროვნული ვალუტის გაცვლითი კურსის სტაბილურობა",- აცხადებენ თსუ-ს ანალიზისა და პროგნოზირების ცენტრში.
