„საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის" პროექტის ფარგლებში, ფინანსთა მინისტრმა ნოდარ ხადურმა მიმდინარე წლის 3 დეკემბერს, სასტუმრო „ძველ თბილისში" საზოგადოებას სამინისტროს ორი წლის მუშაობის შედეგები გააცნო.
სახელმწიფო ბიუჯეტის სწორი გადანაწილების (მათ შორის ადმინისტრაციული ხარჯების შემცირებით), გასული წლებისგან განსხვავებით, რადიკალურად შეიცვალა და სოციალურად ორიენტირებული გახდა 2013-2014 წლების ბიუჯეტები. საბიუჯეტო სახსრები მთლიანად მიიმართა კოალიცია „ქართული ოცნების" პროგრამაში გაწერილი და ხელისუფლების სამთავრობო პროგრამით განსაზღვრული პრიორიტეტების დასაფინანსებლად.
ორი წლის განმავლობაში ფინანსთა სამინისტრომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა:
მოსახლეობის სოციალური მხარდაჭერის მიმართულებით:
• გაიზარდა ყველა კატეგორიის პენსიის მოცულობა
• ასაკით პენსიონერების და მკვეთრად გამოხატული შშმ პირების პენსია - 150 ლარამდე
• სხვა დანარჩენი კატეგორიის პენსიონერების პენსია - 100 ლარამდე
• ძალოვანი უწყებებიდან 2005 წლამდე დათხოვნილი პირების პენსიები განისაზღვრა ნამსახურები წლებისა და მიღებული წოდებების მიხედვით
• გაორმაგდა სოციალურად დაუცველი მოსახლეობის დახმარებები
• ოჯახის პირველ წევრზე 30 ლარის ნაცვლად გახდა 60 ლარი, ხოლო ყოველ მომდევნო წევრზე 24-ის ნაცვლად - 48 ლარი
• გაიზარდა დევნილთა და ლტოლვილთა შემწეობები 45 ლარამდე
• სამედიცინო მომსახურება ხელმისაწვდომი გახდა ყველა მოქალაქისთვის - დაფინანსება გაიზარდა 300,0 მლნ ლარზე მეტით
• გაიზარდა მასწავლებელთა ხელფასები და ათობით მილიონი ლარი გამოიყო სკოლების მშენებლობა-რეაბილიტაციისთვის
• საჯარო სკოლების ყველა მოსწავლე უზრუნველყოფილია სასწავლო სახელმძღვანელოებით, ხოლო ის მოსწავლეები, რომლებიც სკოლებიდან მოშორებით ცხოვრობენ, უზრუნველყოფილნი არიან სასკოლო ავტობუსებით
• დამატებითი რესურსი გამოიყო სტუდენტების სწავლის, პროფესიული განათლებისა და სამეცნიერო პროგრამების დასაფინანსებლად
• მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობის მიზნით 2014 წელს პირველად „აწარმოე საქართველოში " პროექტის ფარგლებში 20,0 მლნ ლარამდე იქნა გათვალისწინებული
• გაიზარდა სოფლის მეურნეობის დაფინანსება, რამაც შესაძლებელი გახადა რამდენჯერმე გაზრდილიყო როგორც დამუშავებული მიწის ფართობი, ასევე მორწყული ფართობების რაოდენობა
საქართველოს პარლამენტში წარდგენილია 2015 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტი. საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან აქტიური მუშაობის შედეგად განისაზღვრა ძირითადი ფისკალური და მაკროეკონომიკური პარამეტრები.
ბიუჯეტის ეფექტიანობის გაზრდის, მისი ტრანსპარენტულობის უზრუნველყოფისა და სახელმწიფო ფინანსების მართვის კუთხით:
ჩვენი ხელისუფლების პირობებში, პარლამენტსა და საზოგადოებას დეტალური ინფორმაცია წარედგინება „სხვა ხარჯების" მუხლით გათვალისწინებულ ხარჯებთან მიმართებაში. ბიუჯეტის შესრულების ანგარიშში ასევე წარმოდგენილია ინფორმაცია მთავრობისა და პრეზიდენტის სარეზერვო ფონდებიდან გამოყოფილი თანხების მოცულობებისა და მათი მიზნობრიობის შესახებ.
საჯარო ფინანსების მართვის ეფექტურობისა და ეფექტიანობის გაზრდისა და სახელმწიფო ფინანსების აღრიცხვის გაუმჯობესების მიზნით 2015 წლის 1 იანვრიდან:
• ყველა საბიუჯეტო ორგანიზაციის ოპერაციები მოექცევა ხაზინის ერთიანი ანგარიშის სისტემაში შესაბამისად, ყველა დონის ბიუჯეტის ყველა საბიუჯეტო ორგანიზაციის შემოსულობები და გადასახდელები სრულყოფილად ექცევა ხაზინის ერთიან ანგარიშთა სისტემაში
• ყველა დონის ბიუჯეტის დაგეგმვისა და აღსრულების პროცესი ექცევა სახელმწიფო ფინანსების მართვის ერთიან სისტემაში (PFMS);
2013 წლის გაზაფხულზე საქართველოს პრემიერ-მინისტრის დავალებით დაიწყო მუშაობა და მთავრობამ დაამტკიცა საქართველოს სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების სტრატეგია „საქართველო 2020", რომელიც მომზადდა ფინანსთა, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების, აგრეთვე სხვა სამინისტროების და დამოუკიდებელი ექსპერტების, საერთაშორისო ორგანიზაციების აქტიური მონაწილეობით. დოკუმენტის მიზანია:
• ყოვლისმომცველი (ინკლუზიური) ეკონომიკური ზრდა
• მოსახლეობის საყოველთაო ჩართულობა ეკონომიკური განვითარების პროცესში
• ეკონომიკური ზრდის შედეგად საზოგადოების თითოეული წევრის კეთილდღეობა, მათი სოციალური თანასწორობა და მოსახლეობის ცხოვრების პირობების გაუმჯობესება
სახელმწიფო ვალის მართვისა და საერთაშორისო დონორ ორგანიზაციებთან ურთიერთობის მიმართულებით:
• შენარჩუნებულია სახელმწიფო ვალის მდგრადობა. ვალის მომსახურების პიკი 2013-2015 წლებზე მოდის, რაც ძირითადად განპირობებულია სსფ-ის სესხების მომსახურებით.
• დღეის მდგომარეობით, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების/განვითარების პარტნიორების ფინანსური მხარდაჭერით შეღავათიანი ფინანსური რესურსების და გრანტების სახით მიმდინარეობს დაახლოებით 45 პროექტი, რომლის განხორციელებაც დაგეგმილია 3-დან 5 წლამდე პერიოდში და მოცულობა შეადგენს დაახლოებით 2,85 მილიარდ აშშ დოლარს. 2012 წლის ნოემბრიდან დღემდე დონორებთან გაფორმებულია შეთანხმებები დაახლოებით 1,47 მილიარდი აშშ დოლარის ოდენობის ფინანსურ რესურსზე მთავრობის მიერ გასატარებელი რეფორმების მხარდაჭერის და ქვეყნის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი სხვადასხვა პრიორიტეტული პროექტების დაფინანსების მიზნით. მიმდინარე პროექტები განკუთვნილია საგზაო, ურბანული და მუნიციპალური, წყლისა და კანალიზაციის ინფრასტრუქტურის, ენერგეტიკის, სოფლის მეურნეობის, განათლების, გარემოს დაცვის, იძულებით გადაადგილებულ პირთა დახმარებისა და სხვა პროექტებისთვის.
2013-2014 წლებში საქართველოში გაიმართა მსოფლიო ბანკის და სსფ-ს ჯგუფის შეხვედრა (Constituency Meeting) და სახელმწიფო ვალის მართვის რეგიონალური ფორუმი (ADB). დაიწყო საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ახალი პროგრამა, 2015 წელს საქართველოში იმართება ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) და შავი ზღვის ვაჭრობისა და განვითარების ბანკის (BSTDB) წლიური შეხვედრები.
საქართველო განაგრძობს თანამშრომლობას საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანიებთან - Standard & Poor's, Fitch და Moody's. ამჟამად ,საქართველოს Standard & Poor's-ის შეფასებით ,,BB- სტაბილური" რეიტინგი აქვს მინიჭებული, ხოლო საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანია Moody's-მა 2014 წლის აგვისტოს შეფასებით პირველად შეცვალა საქართველოს პერსპექტივა (Outlook) „სტაბილური" „პოზიტიურით, " Fitch-მა მიმდინარე წლის ოქტომბერში პირველად შეცვალა შეფასება ,,BB- სტაბილური" ,,BB- პოზიტიურით" .
2014 წელს ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა (EBRD) გამოუშვა ლარში დენომინირებული ობლიგაციები, ასევე საერთაშორისო საფინანსო კორპორაცია (IFC) და აზიის განვითარების ბანკი (ADB) გეგმავენ ანალოგიური ქმედების განხორციელებას.
2014 წელს საფრანგეთის მთავრობასთან გაფორმდა შეთანხმება საქართველოში საფრანგეთის განვითარების სააგენტოსა (AFD) და PROPARCO-ს დაფუძნებისა და საქმიანობის შესახებ, რის საფუძველზე იგეგმება AFD ჯგუფის მიერ თბილისში წარმომადგენლობითი ოფისის დაარსება, რომელიც საქართველოს გარდა რეგიონის სხვა ქვეყნებსაც მოემსახურება.
ლიბერალიზაციის მიმართულებით განხორციელებული საკანონმდებლო ინიციატივები:
• მთავრობის საგადასახადო პოლიტიკა მიმართულია კერძო სექტორისა და უცხოური ინვესტიციებისათვის, ასევე ბიზნესის დაწყებისა და განვითარებისათვის, მიმზიდველი და სტაბილური საგადასახადო გარემოს შექმნის უზრუნველყოფისკენ. სწორედ ამ მიზნით განხორციელდა არაერთი საკანონმდებლო ცვლილება, რომელიც მიმართული იყო სამართლიანი და ეფექტური ადმინისტრირებისათვის საჭირო სამართლებრივი ბაზის შექმნისკენ, ჯარიმებისა და სანქციების ლიბერალიზაციისკენ.
• მათ შორის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ინიციატივა იყო დაუბაგრავი მინიმუმის ცნების შემოღება, რომლის საფუძველზეც 400 ათასზე მეტ ფიზიკურ პირს წელს უკვე დაუბრუნდა 128 მლნ ლარზე მეტი (პროცესი გრძელდება).
• ქვეყნის ტურისტული პოტენციალის გაძლიერების, კონკურენტუნარიანი გარემოს შექმნის, ბიზნესის, ადგილობრივი და მცირე მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით ამჟამადაც პარლამენტში მიმდინარეობს საგადასახადო კოდექსში ცვლილებების პროექტის განხილვა.
• 2014 წლის 30 ივნისს პარიზში OECD-ის გლობალ ფორუმის ექსპერტთა ჯგუფის წევრი სახელმწიფოების მიერ ერთხმად დამტკიცდა ფინანსთა სამინისტროს მიერ მომზადებული საქართველოს საკანონმდებლო ბაზის შეფასების პირველი ფაზის ანგარიში და აღინიშნა, რომ საგადასახადო საკითხებში გამჭვირვალობისა და ინფორმაციის გაცვლის სფეროში მოქმედი საქართველოს კანონმდებლობა შეესაბამება საერთაშორისო სტანდარტებს.
გადამხდელთა მომსახურებისა და სერვისების გამარტივების მიზნით:
შეიქმნა და ამოქმედდა ლიცენზიების, ნებართვებისა და სერტიფიკატების ერთიანი ელექტრონული სისტემა
სსიპ - შემოსავლების სამსახურსა და სსიპ - სურსათის ეროვნული სააგენტოს შორის დაინერგა ფიტოსანიტარიული და ვეტერინარული იმპორტის/ტრანზიტის ნებართვების აღრიცხვისა და ინფორმაციის რეგულარული გაცვლის ერთიანი ელექტრონული სისტემა
2014 წლიდან საბაჟო-გამშვებ პუნქტებსა და გაფორმების ეკონომიკურ ზონებში ამოქმედდა და წარმატებით ფუნქციონირებს კინოლოგიური ცენტრები
დაინერგა საბაჟო დეკლარაციის შესახებ შეტყობინების გადასახადის გადამხდელის მობილურ ტელეფონზე გაგზავნის მომსახურება
დაინერგა საქონლის გაფორმების შესაძლებლობები - გეზ-ში რიგის რეზერვაცია rs.ge-ს მეშვეობით, რიგის ნომრისა და საქონლის გაფორმების სავარაუდო დროის შესახებ ინფორმაციის მიღება, ასევე საქონლის დეკლარირება იმპორტიორის გეზ-ში მიუსვლელად - სატრანსპორტო საშუალების თანმხლები დოკუმენტების დასკანერებული ვერსია გეზ-ში გამოცხადების შემდეგ ვებ-გვერდის მეშვეობით გადაეგზავნება ორგანიზაციას და მისი თანხმობის შემთხვევაში გეზ-ის ოფიცერი შეავსებს და დაასრულებს დეკლარაცია
ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის მიერ გამოვლენილი სამართალდარღვევის ფაქტები
• საგამოძიებო სამსახური აღარ გამოიყენება პოლიტიკური მიზნებისთვის - როგორც იარაღი ბიზნესის დასატერორებლად. საგამოძიებო სამსახურის მიერ 2014 წლის იანვარ-ოქტომბერში გაწეული საქმიანობის შედეგად გამოვლენილი იქნა 831 სამართალდარღვევის ფაქტი, ხოლო 2013 წლის ანალოგიურ პერიოდში გამოვლენილი იქნა 706 სამართალდარღვევა. საგამოძიებო სამსახურის ძირითად მიმართულებას წარმოადგენდა სამეწარმეო და ფისკალურ სფეროში ჩადენილ დანაშაულეობათა გამოვლენა და მათი გამომწვევი მიზეზების აღმოფხვრა. მიმდინარე წლის 10 თვეში მომხმარებელთა უფლებების დაცვის საკითხებთან დაკავშირებით გატარებული ოპერატიული ღონისძიებების შედეგად გამოვლინდა ფალსიფიცირებული პროდუქციის დამზადებისა და რეალიზაციის 9 ფაქტი, 3 შემთხვევაში გამოვლინდა ადამიანის სიცოცხლისათვის ან ჯანმრთელობისათვის საშიში პროდუქციის დამზადება, შემოტანა ან რეალიზაციის ფაქტი, სისხლისსამართლებრივი დევნა დაიწყო 27 პირის მიმართ.
2014 წლის 10 თვეში კორუფციული და სამოხელეო დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის ხაზით გამოვლინდა 55 დანაშაულებრივი ფაქტი, კერძოდ:
• სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენება- 9;
• ქრთამის აღება - 38;
• სამსახურებრივი სიყალბე - 3;
• სამსახურებრივი გულგრილობა - 5;
• სისხლისსამართლებრივი დევნა დაიწყო 70 პირის მიმართ.
ფინანსთა სამინისტროს დავების განხილვის საბჭოს მუშაობის ტრანსპარენტულობა და სამოქალაქო სექტორის ჩართულობა გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში:
2012 წლის 1 ოქტომბრიდან 2014 წლის 1 დეკემბრის პერიოდში ფინანსთა სამინისტროს დავების განხილვის საბჭომ გადამხდელთა სასარგებლოდ სრულად ან ნაწილობრივ დააკმაყოფილა მიღებული საჩივრების 44%, არ დააკმაყოფილა - 40%, ხოლო მომჩივნის მიერ სხვადასხვა პროცედურული მოთხოვნის დარღვევის ან დავის შეწყვეტის გამო განუხილველი დარჩა საჩივრების 16% (ამჟამად დავების განხილვის საბჭოს შემადგენლობაში შედიან ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციისა და ბიზნეს ომბუდსმენის აპარატის წარმომადგენლები).
2013-2014 წლებში ფინანსთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს მიერ სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცეული და განსაკარგავად გადაცემული ქონების რეალიზაციის შედეგად მიღებულმა თანხამ შეადგინა 10 311 510 ლარი.
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მუშაობის გამჭვირვალობის, მართვის პროცესში საზოგადოების ჩართულობის და მათთან მუდმივი დიალოგის უზრუნველსაყოფად:
• გრძელდება ინტენსიური კომუნიკაცია ბიზნეს სექტორის წარმომადგენლებთან, შეიქმნა და ფუნქციონირებს ფინანსთა მინისტრის მრჩეველთა საბჭო (დამოუკიდებელი ექსპერტების შემადგენლობით), იმართება შეხვედრები მედიის წარმომადგენლებთან, მოეწყო ოთხი მედიატური საბაჟო-გამშვებ პუნქტებზე: „სარფი", „წითელი ხიდი" და „ყაზბეგი", ასევე გაფორმების ეკონომიკურ ზონაში „თბილისი", დაწესდა ფინანსთა მინისტრთან მოქალაქეთა მიღების დღე, ამოქმედდა საზოგადოებრივი მისაღები.
საჯარო ფინანსების ინტეგრირებული სისტემის მართვისა და ახალი ელექტრონული სერვისების დანერგვის მიმართულებით აქტიურად მუშაობს ფინანსთა სამინისტროს ანალიტიკური სამსახური.
ერთიან სისტემაში მოექცა საბიუჯეტო პროცესის დაგეგმვისა და მისი აღსრულების მთლიანი ციკლი. 2013 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა სახელმწიფო ხაზინის ელექტრონული მართვის სრულიად ახალი სისტემა, განახლებული ბიუჯეტის მართვის ელექტრონული სისტემა და გაეშვა ელექტრონული აუქციონის ახალი ვერსია. იუსტიციის სამინისტროსთან ერთად შეიქმნა ახალი ვებ-პორტალიმთავრობის „ღია მმართველობის" კურსის მხარდასაჭერად. საქართველოში პირველად დაინერგა eCloud - ღრუბლოვანი გამოთვლითი ტექნოლოგიების სრულფასოვანი მომსახურება. ფინანსთა სამინისტრო ასევე მუშაობს ინფორმაციული და კიბერუსაფრთხოების კუთხითაც.
ინფრასტრუქტურული პროექტები:
თანამედროვე საბაჟო და საგადასახადო ინფრასტრუქტურის მოწყობა ფინანსთა სამინისტროს ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულებაა. გადამხდელთა სწრაფი, ეფექტური და კვალიფიციური მომსახურების დონის ამაღლების მიზნით, მიმდინარე წელსაც ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონში განხორციელდა სხვადასხვა ტიპის ინფრასტრუქტურული სამუშაოები:
• გაიხსნა გაფორმების ეკონომიკური ზონა „თბილისი 2";
• დასრულდა საბაჟო-გამშვები პუნქტი „ყაზბეგი"-ს და სატვირთო ავტომობილების დასათვალიერებელი რამპის მშენებლობა;
• დასრულების ეტაპზეა საბაჟო-გამშვები პუნქტი „კარწახი"-ს სარეკონსტრუქციო სამუშაოები
• „ნინოწმინდისა" და „ვალეს" საბაჟო-გამშვებ პუნქტებზე მიმდინარეობს სტაციონარული რენტგენოსკანერების სამონტაჟო სამუშაოები;
დაწყებულია
• „ნინოწმინდას" საბაჟო-გამშვები პუნქტის მშენებლობა
• „ლაგოდეხის" საბაჟო-გამშვები პუნქტის რეკონსტრუქცია
მიმდინარეობდა აქტიური მუშაობა საგანმანათლებლო პროექტების განხორციელების, თანამშრომელთა კვალიფიკაციის ამაღლებისა და ახალი კადრების შერჩევის მიმართულებით
• საანგარიშო პერიოდში კონკურსის წესით დაინიშნა 2157 თანამშრომელი. სამინისტროს სისტემაში სტაჟირება გაიარა 1138, ხოლო პრაქტიკა 1005 ახალგაზრდამ. ფინანსთა სამინისტროს აკადემიის ბაზაზე ორი წლის განმავლობაში 30-ზე მეტი სხვადასხვა თემისა და მოდულის ფარგლებში გადამზადდა 3300-ზე მეტი ადამიანი, მათ შორის, ფინანსთა სამინისტროს, ბიუჯეტის დაფინანსებაზე მყოფი ორგანიზაციების თანამშრომლები, ბიზნეს-სექტორის წარმომადგენლები, სტუდენტები. აკადემიაში განხორციელდა საჯარო სექტორში დასაქმების მსურველთა შერჩევისა და საჯარო მოხელეთა კონკურსი /ატესტაცია 2269 პირისთვის.
• აკადემია აქტიურად თანამშრომლობდა სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციასთან და უწყებასთან, მათ შორის, არიან: გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოება, აშშ-ის საელჩო, აშშ-ის განვითარების სააგენტო, საერთაშორისო სავალუტო ფონდი, ჰოლანდიის ფინანსთა სამინისტრო, გაეროს განვითარების პროგრამის საზღვრის ერთიანი მართვის პროექტი, მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია, ევროკავშირი, ფინეთის საჯარო მმართველობის ინსტიტუტი, ესტონეთის უსაფრთხოების მეცნიერებათა აკადემიის საჯარო სამსახურის განვითარებისა და ტრენინგების ცენტრი. მათი ექსპერტების უშუალო მონაწილეობით გაიმართა არაერთი ტრეინინგი და სასწავლო კურსი.
ფინანსთა სამინისტრო აქტიურად მონაწილეობდა მრავალ სოციალურ პროექტში:
• გაფორმდა თანამშრომლობის შესახებ მემორანდუმი მიხეილ იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალურ საავადმყოფოსთან არსებულ „სისხლის ბანკთან", სამინისტროს თანამშრომლები პერმანენტულად მონაწილეობენ სისხლის უანგარო დონაციის პროცესში; ჩვენი თანამშრომლები აქტიურად არიან ჩართულები სოლიდარობის აქციაში - 3192 თანამშრომლისგან სოლიდარობის ფონდში ყოველთვიურად ირიცხება 8012 ლარი; სამინისტროს ინიციატივით მომზადდა საგადასახადო კოდექსში ცვლილებები საქველმოქმედო საქმიანობის მხარდაჭერის მიზნით; ფინანსთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოსთან ერთად პერმანენტულად ტარდება საქველმოქმედო აქციები - მოხუცებულთათვის, მრავალშვილიანი ოჯახებისთვის, უნარშეზღუდული და მიუსაფარი ბავშვებისათვის; სამინისტროს თანამშრომლებმა მონაწილეობა მიიღეს "TBILISI MARATON 2014"-ში - შემოსული თანხა მიიმართა ბედიანის ბავშვთა სახლის მშენებლობისა და კეთილმოწყობისთვის.