ბულგარეთში ძველი ტრადიციის შესახებ „ბიბისიმ" რეპორტაჟი მოამზადა. საუბარია, ერთ-ერთ ძველ ტრადიციაზე, რომლის მიხედვით, ბულგარეთში გართობის მიზნით დათვებს ცეკვასა და ალკოჰოლის მიღებას აძალებდნენ. ეს ტრადიცია ქვეყანაში300 წელზე მეტ ხანს არსებობდა.
სოფიას ქუჩებში დათვი „პატრონთან" ერთად მთელი დღე ართობდა ქალაქის ცენტრში მოხვედრილ ტურისტსა თუ გამვლელს. ცხოველებს პირი რკინით ჰქონდათ დაბმული, რიგ შემთხვევაში ჯაჭვები პირდაპირ კანში ჰქონდათ გაყრილი დამას არასდროს ხსნიდნენ. დათვებს თავზე ტრადიციულ მოტივებზე შეკერილი ფერადი გვირგვინები ან დიადემები ედგათ.
წამებით მიღწეული „სრულყოფილება"
ბულგარეთში დათვებს ცეკვის სწავლისთვის საშინელი წამებისა და ტკივილის ატანა უწევდათ. „პატრონები" დათვებსპატარა გალიაში ათავსებდნენ, რომლსაც მეტალის იატაკი ჰქონდა. დათვების გალიაში შესვლის შემდგომ ირთვებოდა მუსიკა, ხშირად ეს ეროვნული საკრავებზე შესრულებული მარტივი მუსიკა იყო. რკინა იმდენად გავარვარებული იყო, რომ რიგშემთხვევაში, დათვებს ფეხებზე ცეცხლიც კი ეკიდებოდათ. იმისთვის რომ დათვს თავი გადაერჩინა გამუდმებით უნდაეხტუნა. დათვები მუსიკის გაგონებისას შიშისგან ხტუნვას იწყებდნენ, რომელიც ბულგარელი ადამიანების ისტორიულიმემკვიდრეობით „დათვების ცეკვის იმიტაციად" აღიქმებოდა. დათვებს იქამდე აწამებდნენ, ვიდრე მათ ინსტინქტში მუსიკაფეხების ბაკუნსა და ხტუნაობაში არ გადაიზრდებოდა.
სასცენო წარმოდგენებზე, სადაც დათვებს მათი საცეკვაო უნარების დემონსტრირებას სთხოვდნენ „პატრონები" ალკოჰოლისმიღებას აიძულებდნენ. დათვებს დღის მანძილზე 10 ბოთლი ლუდის დალევაც კი უწევდათ, ხანდახან სასმელი არაყი ანკონიაკი იყო. ასეთ დათვებს ადგილობრივები „ალკოჰოლიკ დათვებს" უწოდებდნენ.
თავისუფლება და ბალახის სურნელი
1998 წლის შემდეგ, ბულგარეთში მურა დათვებს დაცული სახეობის სტატუსი მიენიჭა. დაცული სტატუსის მინიჭების შემდეგდღის წესრიგში, მათი რეალური დაცვის საკითხი დადგა. ბულგარეთში არ იცოდნენ სად წაეყვანათ, როგორ მოევლოთნაწამები მურა დათვებისთვის. არ არსებობდა დათვების რეაბილიტაციის გამოცდილება.
დათვის ბელები, რომლებსაც „პატრონები" ზრდიდნენ ველურ ბუნებაში დამოუკიდებლად საკვების მოპოვება და თავისგადარჩენა არ იცოდნენ. ცხადი იყო, რომ ბუნებაში გაშვება დიდ ტრაგედიას გამოიწვევდა. მათთვის უნდა გამოყოფილიყოდაცული ტერიტორია. სწორედ ეს ტერიტორია გახდა წამებული დათვების თავშესაფარი.
ამ თავშესაფრის შექმნის ინიციატორი და მეპატრონე, დოქტორი ამირ ხალილი იხსენებს, რომ გაუჭირდა აეხსნა დადაერწმუნებინა მთავრობა მსგავსი დაწესებულების მოწყობის საჭიროებაში. ძალიან ნერვიულობდნენ, როდესაც მათთანპირველი 3 დათვი მიიყვანეს. არ იცოდნენ რა რეაქცია ექნებოდათ ახალ გარემოში, სადაც მათ ცეკვას აღარ დააძალებდნენ.
„იმ ღამეს, როდესაც დათვები მოიყვანეს, მოგვიწია სამივე დაგვეძინებინა და პირიდან რკინის ჯაჭვები ამგვარად მოგვეხსნა. მთელი ღამე გავათენეთ, გულისცემით ველოდებოდით მათ გამოღვიძებას. ჩემს სიცოცხლეში ეს მომენტი არასდროსდამავიწყდება. დილით ვხედავ, თუ როგორ დგება დათვი ოთხ ფეხზე, აღმოაჩენს, რომ რკინის მარწუხები აღარ აკავებს. ისნელ ნელა იწყებს სირბილს, ბალახის ყნოსვასა და ახლადშეძენილი მეგობარი დათვების გარშემო სირბილს. მათ სიხარულსსაზღვარი არ ჰქონდა. ეს იყო ერთ-ერთი მომაჯადოებელი სცენა, რომელიც ოდესმე მინახავს",- აღნიშნა მურა დათვებისგადამრჩენელმა, დოქტორმა ამირ ხალილიმ.
